​​​​​​​ از طرفی این چهارشنبه با هفدهم ماه صفر مصادف شده که به روایتی سالروز شهادت این امام همام است. تلاقی سالروز شهادت امام علی بن موسی‌الرضا(ع) با روز چهارشنبه سبب شد در گفت‌وگویی با کارشناسان مذهبی رسانه ملی از جمله حجت‌الاسلام رضا محمدی، حجت‌الاسلام مهدی شریعت‌تبار و دکتر سید محسن میرباقری در خصوص ابعاد و ویژگی‌های دوران زندگی امام رضا(ع) و فضیلت زیارت آن حضرت گفت‌وگو کنیم.

تلاش‌های امام رضا(ع) برای حفظ و توسعه اسلام ناب در جامعه
مدرس حوزه و دانشگاه و کارشناس مذهبی شبکه قرآن و رادیو معارف با اشاره به اینکه امام رضا(ع) جامعه را برای غیبت و ظهور امام زمان(عج) آماده می‌کردند، به ما می‌گوید: امام هشتم(ع) با ارائه مکتب خود به مردم تلاش داشتند الگوی مهدویت را در جامعه گسترش دهند تا در جامعه جهانی عدل و داد ایجاد شود و ظلم از بین برود.
حجت‌الاسلام رضا محمدی ادامه می‌دهد: امام رضا(ع) در قالب صحبت در مناظرات با توجه به اینکه اسلام ناب محمدی حفظ و در آن دوران توسعه یابد، جامعه را آماده دوران غیبت و ظهور امام زمان(عج) کردند.

روشن شدن برتری علمی امام رضا(ع) با مناظرات با علمای ادیان
یکی دیگر از مدرسان حوزه و دانشگاه با اشاره به اینکه امام رضا(ع) در میان ائمه اطهار(ع) به عالم آل‌محمد لقب گرفتند، اظهار می‌کند: در دوران زندگی ایشان شرایطی فراهم شد که علم امامت و برتری علم امام رضا(ع) در مناظرات با علمای ادیان بر همگان روشن شد و به این خاطر این موضوع ظهور بیشتری پیدا کرد.
حجت‌الاسلام مهدی شریعت‌تبار اضافه می‌کند: یکی از فعالیت‌های امام هشتم(ع) این بود که مانند سایر اهل بیت(ع) در زمینه بیان احادیث، علاوه بر اینکه به مفاهیم فقهی و عملی، اخلاقی و تربیتی اهتمام زیادی داشتند، بسیاری از احادیث را به نقل از پدر و ائمه اطهار(ع) پیش از خود با سند بیان می‌کردند.
او به این نکته اشاره می‌کند که امام رضا(ع) در کنار بیان احادیث، از شاگردان و همراهان خود نیز می‌خواستند این احادیث و روایات را برای مردم در همه شهرها و مناطقی که بودند بیان کنند تا مردم با اسلام و اهل بیت(ع) بیشتر آشنا شوند.
این مدرس حوزه و دانشگاه با بیان اینکه امام رضا(ع) وقتی می‌خواستند حدیثی را روایت کنند به این نکته نیز توجه داشتند که احکام الهی را با بیان احادیث به مردم ارائه دهند، یادآور می‌شود: به طور کلی اهل بیت(ع) و احادیث، منابع مهم شناخت اسلام هستند، در این راستا و برای احیای احادیث ائمه اطهار (ع)، امام هشتم(ع) به بیان احادیث با داشتن سند تأکید بسیاری داشتند.
حجت‌الاسلام شریعت‌تبار با اشاره به اینکه در زمان امام رضا(ع) اتفاق‌های زیادی در جهان اسلام در کنار رخدادهای فرهنگی، سیاسی و اجتماعی درون جریان شیعه و خارج از آن افتاد، بیان می‌کند: یکی از این جریان‌ها، پیدایش یک جریان انحرافی به نام واقفیه بود که امامت امام رضا(ع) و سایر ائمه اطهار(ع) را انکار می‌کرد.
او ادامه می‌دهد: تشکیل این جریان با دو انگیزه سیاسی و اقتصادی بود، زیرا بخش زیادی از عمر امام کاظم(ع) در زندان گذشت، ایشان وکلایی داشتند که امکاناتی در اختیار داشتند و اگر امام رضا(ع) را به عنوان امام بعدی قبول می‌کردند باید این امکانات را در اختیار ایشان می‌گذاشتند بنابراین زیر بار این موضوع نمی‌رفتند.
به گفته این مدرس حوزه و دانشگاه، ولایتعهدی اجباری مأمون، مناظرات علمی و نماز عید فطر از جمله مهم‌ترین رخدادهایی است که در دوران زندگی امام رضا(ع) ایجاد شد که در همه آن‌ها مأمون قصد داشت نقشه شوم خود را در تخریب شخصیت امام هشتم(ع) اجرایی کند اما در همه این نقشه‌ها شکست خورد.
حجت‌الاسلام شریعت‌تبار می‌افزاید: در مناظرات می‌بینیم هدف مأمون این بود امام رضا(ع) در مقابل شخصیت‌های بزرگ ادیان مختلف از نظر علمی کم بیاورند، ولی علم امامت ایشان در این مناظرات تجلی پیدا کرد و امام رئوف با هر کدام از ادیان با زبان و کتاب خودشان مناظره کردند. 
وی با تأکید بر اینکه امام رضا(ع) در همه این رخدادها با یک سیاست الهی، روشی را در نظر گرفتند که مأمون نتوانست به اهداف خود برسد، ادامه می‌دهد: در واقع، زندگی امام رضا(ع) در یک جهاد دائمی خستگی‌ناپذیر تعریف می‌شود.

نقش‌آفرینی امام رضا(ع) در توسعه تشیع
یکی از کارشناسان مذهبی با اشاره به اینکه پس از پیغمبر(ص) ظلمتی جهان اسلام را فرا گرفت، می‌گوید: متأسفانه در زمان معاویه، جامعه آن زمان با مبانی دینی فاصله گرفت، براساس مدارک موجود از برخی از اهل سنت، معاویه قصد داشت نام پیغمبر(ص) را پس از درگذشت ایشان از جامعه حذف کند، همچنین پس از شهادت امام علی(ع) و امام حسین(ع) در این دوران دایره ظلمتی ایجاد شد.
سید محسن میرباقری با تأکید بر اینکه در این شرایط ائمه اطهار باید نقش‌آفرینی می‌کردند، ادامه می‌دهد: پس از شهادت امام حسین(ع) بسیاری از مردم و حتی فعالان دستگاه حکومت نقشه‌های شوم این قوم را متوجه شدند و به پیروان ائمه اطهار(ع) پیوستند.
او بیان می‌کند: امام زین‌العابدین(ع) و امام باقر(ع) در دوران زندگی خود برای توسعه تشیع و حفظ اسلام تلاش بسیاری کردند.
به گفته این کارشناس مذهبی، در دوره زندگی امام کاظم(ع) در همه شهرها نمایندگانی از تشیع فعال شدند و این موضوع سبب شد به تشیع رسمیت داده شود، در ادامه در زمان بنی‌عباس تشیع توسط امام رضا(ع) گسترش بیشتری پیدا کرد.
میرباقری یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های امام رضا(ع) را صبر ایشان عنوان می‌کند و می‌افزاید: ایشان در سه بخش مدارا با اطرافیان، نرمش در برخورد با مأمون و در مقابل جریان نفاق صبر می‌کردند.
او با اشاره به اینکه امروز می‌بینیم در جهان اسلام دولت تشیع تشکیل شده و مردم در بزرگ‌ترین پیاده‌روی که به مناسبت اربعین است شرکت می‌کنند تا به زیارت حرم ائمه اطهار(ع) در عراق بروند، بیان می‌کند: زیارت مراحل مختلفی دارد که در بالاترین زیارت به زیارت خدا می‌رسیم و در هر بار خواندن نماز، این زیارت را انجام می‌دهیم.
این کارشناس مذهبی با اشاره به فضائل و برکات زیارت پیغمبر اکرم(ص)، یادآور می‌شود: در مرحله بعد زیارت اهل بیت(ع) در جایگاه سوم قرار می‌گیرد.
میرباقری با تأکید بر اینکه زیارت حرم امام رضا(ع) و سایر ائمه اطهار(ع) مرکز تابش نور و ریزش رحمت الهی است، اضافه می‌کند: ایران اکنون به واسطه وجود بارگاه مطهر رضوی مرکز معنویت و امید است و حداقل سالی یک بار باید برای زیارت حرم نورانی این حضرت برنامه‌ریزی کنیم.
او می‌گوید: زیارت برکات فوق‌العاده‌ای دارد به‌طوری که در آیات 36 تا 38 سوره نور با یک عظمت و شکوه خاصی موارد مختلفی درباره زیارت بیان شده است.

خبرنگار: مهدیه قمری