منظور از «معرفت به حق امام(ع)» در زیارت چیست؟

نکته‌ها / آیت‌الله مرتضی تهرانی

منظور از «معرفت به حق امام(ع)» در زیارت چیست؟


روایاتی که در باب ثواب زیارت امام رضا(ع) وارد شده از نظر کمیت و کیفیت، مختلف است. از نظر کمیت در بعضی روایات، معصوم(ع) ثواب زیارت آن حضرت را برابر با ثواب هزار حج و هزار عمره مقبول بیان فرموده است. در روایت دیگر وقتی از معصوم(ع) سؤال می‌شود، با همین مضمون جواب می‌دهند و شخص سؤال‌کننده با تعجب می‌پرسد ثواب زیارت ایشان برابر با ثواب هزار حج و هزار عمره مقبول حق تعالی است؟ آن حضرت جواب می‌دهد: ثواب زیارت آقا علی بن موسی‌الرضا(ع) برابر با یک میلیون حج و یک میلیون عمره مقبول است.
گروهی از روایات، اجر و ثواب زیارت این بزرگوار را بدون قید و گروه دیگر با این قید ذکر می‌کند که زائر، عارف و آگاه به حق او باشد. در گروه اول فقط تعبیر زیارت آمده ولی در گروه دوم، زیارت همراه با شناخت و معرفت ذکر شده است. علمای اصول، روایات مطلق را بر روایات مقید حمل کرده‌اند. با این روش، این اختلاف از بین می‌رود، یعنی مطلق، حمل بر مقید می‌شود. بنابراین، زیارت هنگامی موجب رسیدن به آن ثواب فراوان است که همراه با معرفت و شناخت این بزرگواران باشد.
از معصوم(ع) سؤال کردند اینکه شما می‌فرمایید هر کس یکی از ما خاندان را زیارت کند، درحالی که عارف و آگاه به حق آن مزور باشد ثوابش چنین و چنان است، منظور از معرفت به حق این بزرگواران چیست؟ ایشان در جواب فرمودند: کمترین مقداری که می‌تواند مصداق «عارفاً بحقه» باشد، این است که آن بزرگوار را «مفترض الطاعه» بداند. من عین عبارت روایت را نقل می‌کنم، نقل به معنا هم نکردم. «مفترض الطاعه» یعنی وقتی خودش را در محضر علی بن موسی الرضا(ع) می‌بیند، اطاعت و پیروی از آن بزرگوار را بر خود واجب بداند.
کسی می‌تواند این گونه زیارت را دربرابر آن بزرگوار داشته باشد که از خواسته آن بزرگواران آگاه باشد؛ اینکه ایشان از زائران و دوستان خود چه خواسته‌اند. اگر انسان از اوامر و فرامین و مشی و طرز حرکت عملی آن‌ها در مسیر دینداری یا در مسیر توحید و خداشناسی (که بخش اول توحید عملی و بخش دوم توحید نظری است) آگاه نباشد عارف به حق آن بزرگواران نیست. با این معیار، شمار زائران واقعی بسیار کم خواهد بود. در روایتی حضرت صادق(ع) می‌فرماید: زیارت علی بن موسی‌الرضا(ع) اجر بیشتری نسبت به زیارت اباعبدالله الحسین(ع) دارد، چون فرزند فرزندم غریب است و زائران او کم‌ هستند.

برچسب ها :
ارسال دیدگاه