به گفته کارشناسان، گیاه دارویی و مرتعی آنغوزه معمولاً پس از ۲۵سال آن هم برای یک مرتبه در طول حیات خودش به مرحله بذردهی می‌رسد که این اتفاق نادر هم اینک در مراتع کهگیلویه و بویراحمد رخ داده است .
کارشناسان می‌گویند گیاهان مرتعی در زمان خشکسالی و کم‌آبی احساس خطر کرده و برای بقای خود شروع به بذردهی می‌کنند. این امر به خودی خود سبب ریختن بذر در مراتع، پراکنده شدن آن در طبیعت و بقای این گیاهان کمیاب می‌شود.
امسال پس از سال‌ها گیاه آنغوزه در مراتع کهگیلویه و بویراحمد در چنین شرایطی قرار گرفته و بذردهی کرده که نیاز است از این ظرفیت بیشترین بهره‌برداری صورت گیرد و به جای سرمایه‌گذاری برای خرید بذر، این اعتبار در راستای ایجاد اشتغال و پرداخت دستمزد جمع‌آوری بذر به کارگران هزینه شود.

حفظ گونه‌های ارزشمند
رئیس اداره امور مراتع و بیابان منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد می‌گوید که همزمان با آنغوزه، گیاهان دارویی دیگر نظیر باریجه و جاشیر امسال پس از سال‌ها به مرحله بذردهی رسیده‌اند که این امر می‌تواند بستری برای حفظ این گونه‌های ارزشمند باشد.
سلیمان محمدی اظهار کرد: هم اکنون هفت ذخیره‌گاه گیاهان دارویی کهگیلویه و بویراحمد در مناطقی مانند کوه سیاه و سفید، کوه دمه در شهرستان چرام، تنگ سرخ در شهرستان بویراحمد به مرحله بذردهی رسیده است.
وی بیان کرد: هزینه دستمزد کارگران برای جمع‌آوری بذر گیاهان دارویی در مناطقی مانند کوه دمه چرام با مسئولیت پذیری کارکنان منابع طبیعی تأمین شده و آنان انتظار دارند با تأمین اعتبار از سوی متولیان امر، مطالباتشان پرداخت شود.
رئیس اداره امور مراتع و بیابان منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد ابراز کرد: این اداره نیازمند دست کم 3 میلیارد ریال اعتبار برای تأمین هزینه جمع‌آوری گیاهان دارویی در مراتع استان است.
محمدی با اشاره به اینکه برای تأمین بذر گیاهان دارویی در پاییز امسال باید دست کم ۲میلیارد تومان هزینه شود، عنوان کرد: با تزریق این اعتبار ضمن تأمین بذر باکیفیت با قیمت کمتر، زمینه بهره‌وری از این ظرفیت طبیعی برای اشتغال موقت کارگران نیز فراهم می‌شود.
وی تأکید کرد: برخی دامداران با وجود اطلاع‌رسانی اداره کل منابع طبیعی، دام‌های خود را وارد این عرصه‌ها کرده‌اند که این اقدام می‌تواند موجب نابودی گیاهان مزبور شود.
محمدی عنوان کرد: هرچند اداره کل منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد برای برخورد قانونی با این دامداران متخلف پرونده تشکیل داده؛ اما باید طوری برنامه‌ریزی شود که جوامع محلی، عرصه‌های طبیعی را سرمایه خود بدانند.

اهمیت توسعه گیاهان دارویی
مسئولان منابع طبیعی کهگیلویه و بویراحمد تأکید می‌کنند با وجودی که ۲۰۰ هزار هکتار از مراتع استان ظرفیت اجرای طرح کشت گیاهان دارویی را دارند؛ اما به دلیل کمبود اعتبار خرید بذر و تأمین هزینه‌های کارگر برای کشت از این ظرفیت ارزشمند به صورت محدود استفاده می‌شود.
 معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد با اشاره به اینکه در زمان حاضر برداشت شیرابه آنغوزه در استان در حال انجام است، گفت: براساس برآوردهای کارشناسی امسال ۳۰ تن آنغوزه در مراتع برداشت می‌شود.
گودرز باقری فرد اظهار کرد: امسال برداشت شیرابه گیاه دارویی آنغوزه در ۵۰۰ هکتار از مراتع کهگیلویه و بویراحمد انجام می‌شود.
وی بیان کرد: منطقه تنگ سرخ، کوه سیاه و کوه سفید از مهم‌ترین مناطق برداشت گیاه دارویی آنغوزه در استان است.
معاون فنی اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد با بیان اینکه هر کیلوگرم آنغوزه یک میلیون تومان خرید و فروش می‌شود تأکید کرد: کشت این محصول درآمد چشمگیری عاید بهره‌برداران می‌کند.
باقری فرد تأکید کرد: طرح توسعه کشت گیاهان دارویی به عنوان یکی از راهکارهای اقتصادی کردن مراتع برای جوامع محلی با توزیع بذر رایگان از سوی دولت حمایت می‌شود.
وی با اشاره به اینکه شیرابه گیاه دارویی آنغوزه از سوی دلالان خریداری و به صورت خام به خارج از کشور صادر می‌شود، افزود: برای افزایش درآمد بهره‌برداران بومی نیاز است یک سرمایه‌گذار با حمایت دولت، واحد فراوری گیاهان دارویی در استان ایجاد کند که در صورت تحقق این امر زمینه ۱۰برابر شدن ثروت آفرینی از راه فروش گیاهان دارویی در کهگیلویه و بویراحمد فراهم می‌شود.
باقری فرد عنوان کرد: گیاهان دارویی در سطح ۲۰۰ هزار هکتار از مراتع کهگیلویه و بویراحمد قابل کشت است.
وی عنوان کرد: عمده‌ترین مقصد صادرات شیره آنغوزه کشور هند است.

ظرفیت‌ها و تهدیدهای مراتع
کهگیلویه و بویراحمد رویشگاه بیش از ۲ هزار گونه گیاهی است که از این تعداد ۴۵۰ گونه آن دارویی است.
براساس برآوردهای مرکز تحقیقات اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری کهگیلویه و بویراحمد، این استان دارای ۵۵۲ هزار هکتار مرتع است که ۲میلیون و ۱۰۰ هزار واحد دامی از آن استفاده می‌کنند.
با وجودی که بارها کارشناسان ظرفیت مراتع استان را ۹۰۰ هزار رأس دام اعلام کرده‌اند؛ اما بیش از دو برابر این مقدار، دام از مراتع کهگیلویه و بویراحمد علف می‌خورند که این خطری بالقوه برای نابودی عرصه‌های طبیعی است.

خبرنگار: فرزانه شریفی