این کشور در طول تاریخ به عنوان یک نقطه تقاطع برای کاروان‌های تجاری جاده ابریشم شناخته می‌شده و اکنون نیز پل ارتباطی میان شرق و غرب است. مردمش به میهمان‌نوازی معروف‌اند. قزاق‌ها بزرگ‌ترین گروه قومیتی این کشور به شمار می‌روند. دیگر اقلیت‌های قومی آن نیز شامل روس‌ها، اوکراینی‌ها و ازبک‌ها هستند. زبان رسمی این کشور، قزاقی است که یک زبان ترکی به شمار می‌آید؛ اما روسی نیز به طور گسترده‌ در قزاقستان صحبت می‌شود.

افزایش ارزشی و کاهش وزنی صادرات خراسان رضوی به قزاقستان
اگرچه آمار تفکیکی-تجمیعی صادرات و واردات به تفکیک کشورها در سال 1403 هنوز روی سایت گمرکات کشور بارگذاری نشده؛ اما آمارهای سال 1402 حاکی از آن است که خراسان رضوی به لحاظ ارزشی سهمی 16درصدی از تجارت ایران به قزاقستان داشته است. طبق آمار سال 1402 ایران با قزاقستان نزدیک به 220میلیون دلار صادرات و 65میلیون دلار واردات داشته است. مدیر کل گمرکات خراسان‌رضوی در گفت‌‌وگو با خبرنگار ما درباره تجارت استان با این کشور می‌گوید: در سال ۱۴۰۳ صادرات استان به کشور قزاقستان از نظر وزنی 20درصد کاهش و از نظر ارزشی 19درصد نسبت به مدت مشابه سال پیش از آن افزایش داشته است.

جواد جعفری درباره وضعیت تجارت 
خراسان ‌رضوی با کشور قزاقستان می‌افزاید: این استان در سال ۱۴۰۲ به میزان 49میلیون و 978هزار و  618 کیلوگرم به ارزش 37میلیون و 40هزار و 12دلار به این کشور صادرات داشته که در سال 1403 به 40میلیون و 205هزار و 8کیلوگرم به ارزش 43میلیون و 907هزار و 541دلار رسید.
به گفته وی واردات خراسان رضوی در سال ۱۴۰۳ از نظر وزنی و ارزشی با افزایش روبه‌رو بوده به گونه‌ای که در سال 1402، 17میلیون و 823هزار و ۱۷9کیلوگرم به ارزش 9میلیون و 665هزار و 845دلار و در سال 1403، 24میلیون و 91هزار و 408کیلوگرم به ارزش 12میلیون و 446هزار و 39 دلار واردات داشته که این میزان، از افزایش 35 و 29درصدی واردات در سال گذشته به لحاظ وزنی و ارزشی حکایت دارد.

تجارت نیم‌میلیارددلاری و تراز تجاری مثبت
قزاقستان، شریک تجاری ما در حوزه دریای خزر است که از منظر ژئوپلیتیک و ژئواکونومیک برای ما کشور با اهمیتی محسوب می‌شود. رئیس اتاق مشترک ایران و قزاقستان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ما در این باره می‌گوید: این کشور در مسیر کریدور شمال به جنوب واقع شده و در بحث موافقت‌نامه تجارت آزاد با اوراسیا نیز در مرکز کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا قرار دارد و با توجه به اینکه قزاقستان تحریم نبوده و عضو مجامع بین‌المللی و دبلیوتی‌‌اُ است، شرایط خوبی در جذب سرمایه‌گذاری خارجی دارد. 
امیر عابدی با اشاره به بیش از سه دهه ارتباط اقتصادی و سیاسی خوب از سال ۱۹۹۰ با قزاقستان ادامه می‌دهد: در آن سال‌ها بیش از یک‌میلیارد دلار حجم تجارت خارجی ما بود؛ ولی با اعمال تحریم‌ها شرایط تجاری ما تغییر پیدا کرد و در حال حاضر با احتساب خدمات فنی و مهندسی، نزدیک به ۵۰۰میلیون دلار و بدون آن 370میلیون دلار حجم تجارت خارجی ماست.
وی با بیان اینکه تجار ما در قزاقستان همچون تمام بازارهای بین‌المللی با هزینه‌های سربار تحریم و قیمت تمام شده و خطرپذیری تجاری بالا و سود کم روبه‌رو هستند، اظهار می‌کند: با وجود این، روند صادرات ما نسبت به سال گذشته مثبت بوده است. در حوزه واردات از کشور قزاقستان اغلب نهاده‌های دامی غلات و همچنین گوشت و دام زنده در سبد تجاری بوده؛ ولی از طرف ما ده‌ها قلم کالا در بخش‌های کشاورزی، پلیمری، صنایع شیمیایی، پتروشیمی، مواد غذایی و کالاهای صنعتی صادر می‌شود؛ اما این‌ها تنها بخشی از ظرفیت دو کشور است.

نقشه راه 3 میلیارد دلاری
رئیس اتاق مشترک ایران و قزاقستان با اشاره به نقشه راه تجاری میان دو کشور می‌گوید: سه سال پیش دو کشور مقرر کردند حجم تجارت خارجی میان ایران و قزاقستان به 3 میلیارد دلار برسد و در حال حاضر ما از آن نقطه مطلوب فاصله زیادی داریم که با شعار حل نمی‌شود. بخشی از آن به عوامل بیرونی مانند رفع تحریم‌ها، مبادلات پولی و بانکی و همچنین فعالیت دستگاه دیپلماسی اقتصادی مربوط است و بخشی هم به سرمایه‌گذاری و شکل‌گیری زنجیره‌های تأمین و اطمینان‌بخشی میان تجار دو طرف ارتباط مستقیم دارد.
عابدی ادامه می‌دهد: در وضعیت امروز، حساب‌های بانکی و آشنایی نداشتن تجار ما از بازار قزاقستان، مشکلات مهم ما در این بازار است. رتبه کسب و کار در قزاقستان نزدیک به ۲۵ و رتبه کسب و کار ما نزدیک به ۱۳۷ است و این فاصله معنادار نشان می‌دهد قزاقستان در حال رسیدن به سطح کشورهای توسعه یافته است و در جذب سرمایه خارجی با توجه به تحولات اخیرش موفق عمل کرده و توانسته با استانداردهای بین‌المللی رشد کند. کشور آلمان در آخرین قرارداد سرمایه‌گذاری در یکی از فرودگاه‌های قزاقستان نزدیک به ۴۷۵میلیون دلار سرمایه‌گذاری کرده که با توجه به سهم سرمایه‌گذاری خارجی در ایران که با موانع بی‌شماری از جمله ناپایداری اقتصادی، اطمینان‌ نداشتن به آینده، بی‌ثباتی اقتصادی و مقررات زائد و قوانین دست و پاگیر روبه‌رو است، باز هم فاصله مشخصی دارد؛ ولی با تمام این چالش‌ها حدود ۵۰۰ شرکت ایرانی در آنجا فعال هستند که بیشتر آن‌ها در شهرهای آلماتی، آستانه، آکتائو و بخشی هم در حوزه شیمکنت متمرکزند.
وی با اشاره به راهکارهایی برای تجار ایرانی و خراسانی در راستای موفقیت در تجارت با این کشور تأکید می‌کند: ما به تجار خود پیشنهاد می‌دهیم برای اینکه بتوانند در این  بازار موفق عمل کنند، حتماً اطلاعات بازار را بدست آورده و شریک تجاری خوبی برای خود بگیرند، زنجیره تأمین خود را در آن کشور تشکیل داده و در رویدادهای بین‌المللی شرکت کنند، از فرصت مسافرت‌های تجاری و تورهای صنعتی استفاده کرده و با هیئت‌های تجاری ارتباط بگیرند و از ظرفیت سرکنسولگری در آلماتی و آکتائو و سفارت در شهر آستانه نیز بهره ببرند.

درخواست لغو روادید 30روزه
رئیس اتاق مشترک ایران و قزاقستان با اشاره به نقش اتاق مشترک در لغو روادید میان دو کشور می‌افزاید: در حال حاضر لغو روادید میان دو کشور  ۱۴ روز است و برای ۳۰ روز نیز درخواست  داده‌ایم و به دنبال آن هستیم که روادید از قالب گردشگری به تجاری تبدیل شود تا شرکت‌ها پس از عقد قراردادها بتوانند ثبت شرکت خود را در قزاقستان انجام دهند که اعضای اتاق می‌توانند از خدمات این اتاق در زمینه تسهیل در ثبت  شرکت‌ها، مشاوره در بخش لجستیک و بازرگانی و بازاریابی کالا و خدمات خود بهره ببرند. 
عابدی ادامه می‌دهد: در حال حاضر ایجاد حساب‌های بانکی به نام ایرانی در قزاقستان همانند همه جای دنیا مشکلاتی دارد و برای انتقال پول باید از طریق صرافی‌ها و قراردادهای سه‌جانبه اقدام کرد. با این حال ظرفیت‌های دو کشور بسیار زیاد است و فرصت‌های بی‌شماری در بخش‌های صنعتی، کشاورزی و گردشگری به ویژه گردشگری سلامت یا اکوتوریست وجود دارد؛ ولی لازمه همه این اتفاق‌ها این است که فعال اقتصادی در این حوزه خودش هم علاقه‌مند بوده و شرایط سیاسی و اقتصادی منطقه و کشور نیز این آمادگی را داشته باشد. قزاقستان یک بازار مناسب، مطمئن و قابل دسترس محسوب می‌شود و پروازها از تهران به آلماتی و از  گرگان به آکتائو ظرفیت‌های ارتباط هوایی این دو کشور است.
وی با اشاره به ظرفیت‌های مهم این کشور در زمینه زنجیره تولید در حوزه کشاورزی و ساختمان می‌گوید: در حوزه‌ صنایع غذایی، ادوات کشاورزی، کشاورزی فراسرزمینی، گلخانه، دام، طیور، کشتارگاه، زنجیره صنعت ساختمان، کاشی، سرامیک و شیرآلات و به خصوص سنگ و سیمان، در حال حاضر تجارت خوبی با قزاقستان داریم که می‌تواند زنجیره تولید نیز در این دو بخش به کار رود. برای هم‌افزایی بیشتر باید اتاق‌های شهرستان‌ها همانند اتاق خراسان رضوی همکاری دو سویه با یکدیگر داشته باشند؛ اما در حوزه بیرونی که خارج از اراده بخش خصوصی بوده، ایجاد ثبات اقتصادی، حذف پیمان‌سپاری، ایجاد سهولت و حمایت در برگزاری رویدادها و اعزام هیئت‌های تجاری ضروری است که در واقع نقش سازمان توسعه تجارت و دستگاه دیپلماسی را باید در این حوزه پررنگ‌تر دید و این ساختارها را اصلاح کرد.

بیشتر تجار خراسانی در شیمکنت و آلماتی قزاقستان فعالیت دارند
رئیس اتاق مشترک ایران و قزاقستان با اشاره به فرهنگ مردم این کشور تأکید می‌کند: این کشور مردم بسیار خونگرمی دارد و با توجه به اسکان کشورهای اروپایی و عربی و نمادهای این کشورها و سرمایه‌گذاری آن‌ها در حوزه‌های زیرساختی، خدماتی و فرهنگی مشهود است. با این شرایط مردم قزاقستان نیز به روابط بین‌المللی هوشمندانه بسیار مسلط شدند و به همین واسطه امروز شاهد ارتباطات بسیار خوب و امنیت اقتصادی و اجتماعی بسیار بالایی در قزاقستان هستیم.
عابدی اظهار می‌کند: قزاقستان با ۲۰میلیون ن��ر جمعیت و حجم تجارت خارجی بیش از ۱۳۵میلیارد دلاری جزو کشورهای ثروتمند و شاخص محسوب می‌شود. این کشور پیشرفت بزرگی در ایجاد شهرهای هوشمند داشته و در بحث رمزارزها پس از آمریکا رتبه دوم را دارد. در حوزه غلات نیز به عنوان انبار غلات شناخته می‌شود. ارتباطش با دنیا ارتباط خوبی است؛ ولی ما به لحاظ محدودیت‌های موجود در سیستم اقتصادی و بی‌ثباتی نتوانستیم از این بازار به شکل شایسته استفاده کنیم که امیدواریم اندیشه تجارت بین‌الملل در کشور و نگاه اقتصادی به حوزه بین‌الملل همراه با کاهش چالش‌ها ایجاد شود و همراه با رویکرد بین‌المللی در حفظ صیانت از تمامیت ارضی، شرافت ایران و ایرانی بتوانیم روابط خوبی با کشورها به خصوص قزاقستان داشته باشیم و از این روابط تاریخی و فرهنگی به بهترین شکل در حوزه اقتصاد استفاده کنیم.
وی با بیان اینکه خراسان رضوی در حوزه سنگ و تولیدات صنعتی، فرش و مواد غذایی بسیار سرآمد است، می‌گوید: این استان از طریق مرزهای سرخس و لطف‌آباد دسترسی آسانی به قزاقستان دارد؛ چون از مسیر ریلی در بخش واردات و صادرات با این کشور همکاری می‌کند. هم‌اکنون خراسان رضوی تجار خوبی در این کشور دارد که در شهرهای آلماتی و شیمکنت مستقر هستند.

کاهش 2 درصدی سهم خراسان رضوی از تجارت با قزاقستان
طبق گفته‌های رئیس اتاق مشترک ایران و قزاقستان، تجارت ایران با این کشور در حال حاضر با احتساب خدمات فنی و مهندسی 500میلیون دلار و بدون آن حدود 370میلیون دلار است که با توجه به آمار گمرک خراسان رضوی از جمع صادرات و واردات استان با قزاقستان در سال 1403 که حدود 55میلیون دلار بوده، می‌توان به عدد 14درصدی سهم خراسان رضوی از تجارت کشور با قزاقستان رسید که نسبت به سال 1402 کاهش 2 درصدی داشته است. با این حال با توجه به مسائل مختلف ترانزیتی از جمله ثبت و ترخیص کالای سایر استان‌ها در خراسان رضوی، این اعداد چندان حائز اهمیت نیست و نکته قابل اهمیت، همان تراز تجاری مثبت با این کشور است.

خبرنگار: عفت رضوی