خط قرمز امنیت ملی
اما همان گونه که قابل انتظار بود، عزم پزشکیان برای پا گذاشتن به باکو آن هم در این مقطع زمانی که ابهام‌های جدی درباره نقش همسایه شمال غربی در تجاوزهای اخیر رژیم صهیونیستی به کشورمان وجود دارد از سوی برخی با انتقادهایی مواجه شده است. واقعیت تلخ و نگران‌کننده آن است که جمهوری آذربایجان در سال‌های اخیر به پایگاه نفوذ امنیتی و عملیاتی رژیم صهیونیستی در نزدیکی مرزهای ایران بدل شده است. اسناد متعدد از همکاری‌های اطلاعاتی، فروش گسترده سلاح، ساخت ایستگاه‌های شنود و حتی بهره‌گیری عملیاتی از خاک آن علیه ایران حکایت دارند. گزارش‌ها حاکی از آن‌اند که بیش از ۶۰ درصد نفت مصرفی رژیم صهیونیستی از باکو تأمین می‌شود و در مقابل، اسرائیل با صادرات تجهیزات نظامی به آذربایجان، عملاً یک خط تماس نظامی دائم با مرزهای شمالی ایران ایجاد کرده است. در چنین شرایطی، بازگشایی ناگهانی مرز آستارا، درست در زمانی که حملات پهپادی به مراکز نظامی کشور افزایش یافته نیز به اعتقاد بسیاری نمی‌تواند تصادفی تلقی شود. برخی گمانه‌ها حاکی از آن است که این گشودگی، پوششی برای خروج عناصر نفوذی یا لجستیک عملیات‌های خرابکارانه بوده است.

دیپلماسی فعال یا انفعال خطرناک؟
در این میان، تماس‌های تلفنی و پیام‌های دیپلماتیک گرچه بخشی از مناسبات بین ‌دولت‌هاست، اما نتوانسته تردیدها و نگرانی‌های جدی جامعه ایرانی را رفع کند. از این رو، سفر رئیس‌جمهور ایران تنها زمانی می‌تواند دستاورد به حساب آید که حامل هشداری قاطع به دولت علی‌اف باشد، در غیر این صورت این اتفاق از منظر افکار عمومی، نوعی مماشات با تهدیدهای آشکار امنیتی از گذرگاه همسایه شمال غربی تعبیر خواهد شد. 
با این اوصاف اینکه رئیس‌جمهور در سفر اخیر باید چه پیامی به باکو بدهد موضوعی مهم است که نمی‌توان نسبت به آن بی‌تفاوت بود. در همین ارتباط دکتر حمید حکیم، کارشناس مسائل اوراسیا در گفت‌وگو با قدس، ابهام‌ها درباره نقش باکو در تجاوزهای اخیر دشمن صهیونیستی را نگران‌کننده توصیف کرد و گفت: فهرست بلندبالایی از رفتارهای نامناسب جمهوری آذربایجان علیه ایران در سه دهه اخیر وجود دارد. از نظامی‌سازی دریای خزر گرفته تا خرید گسترده تسلیحات و افزایش بودجه نظامی که این کشور همواره جزو 10کشور نخست منطقه بوده است.
وی با یادآوری همکاری‌های امنیتی باکو با گروهک‌های ضدانقلاب مانند منافقین، استفاده رژیم صهیونیستی از فضای هوایی جمهوری آذربایجان در حملات علیه ایران و حمایت گسترده تل‌آویو از باکو، افزود: این اقدام‌ها همراه با اظهارات تند برخی چهره‌های سیاسی آذری و رسانه‌ایشان، نشان‌دهنده عمق اختلافات و تهدیدات امنیتی علیه جمهوری اسلامی است. رفتارهای همسایه شمال غربی در هفته‌های اخیر و پیشینه طولانی‌مدت آن کشور در زمینه نقض الزامات همسایگی، نشان‌دهنده بی‌توجهی باکو به اصول همسایگی و سیاست‌های منطقه‌ای تهران است.
این کارشناس سیاسی درباره سفر رئیس‌جمهور کشورمان به باکو و اینکه در این حضور انعکاس چه پیامی باید مدنظر بالاترین مقام اجرایی کشور باشد، عنوان کرد: این سفر اگرچه در چارچوب سیاست‌های همسایگی و حسن همجواری قابل ارزیابی است، اما باید در کنار آن رویکرد جدی و حساب ‌شده‌ای نیز با جمهوری آذربایجان صورت گیرد. باکو باید بداند حسن همجواری به هر قیمتی قابل ادامه نیست و گذر از خطوط قرمز امنیتی ایران پاسخی سخت و اقدام‌های بازدارنده‌ای به دنبال خواهد داشت. حکیم خاطرنشان کرد: سفر پزشکیان حامل پیام‌های آشکار و پنهانی به دولت باکو است. ایران به روشنی اعلام می‌کند اگر باکو از الزامات امنیتی و همسایگی تخطی کند، تبعات سنگینی در انتظار آن خواهد بود. جمهوری اسلامی همچنین تأکید دارد هر گونه تهدید از پایگاه‌های رژیم صهیونیستی و آمریکا در کشورهای متخاصم، هدف اقدام‌های متقابل خواهد بود و این پیام‌ها مستقیماً به رئیس‌جمهور آذربایجان نیز منتقل شده است. در نهایت اینکه با وجود تکذیب‌های باکو، شواهد و مستندات فراوانی دال بر شیطنت‌های آذربایجان علیه ایران وجود دارد و تهران آمادگی دارد در صورت لزوم پاسخ‌های قاطع و سختی ارائه دهد. در نهایت اینکه در بازتاب نارضایتی تهران از اقدام‌های باکو، سطح حضور ایران در رویداد اخیر می‌توانست در حد وزیر امور خارجه باقی بماند؛ اما حال که رئیس‌جمهور شخصاً در این نشست حاضر شده، انتظار عمومی آن است که این حضور با ارسال پیام‌های روشن و صریح درباره خطوط قرمز امنیتی کشور همراه باشد، نه آنکه به یک قاب تشریفاتی بی‌اثر تقلیل یابد!

خبرنگار: سیدحسین حسینی