اینجا کسی سنگ گوهرسنگ‌ها را به سینه نمی‌زند

با وجود عنوان  «مشهد؛ شهر جهانی گوهرسنگ‌ها»اما ظرفیت‌های اقتصاد زیارت در این موضوع نادیده گرفته  می‌شود

اینجا کسی سنگ گوهرسنگ‌ها را به سینه نمی‌زند

یکی از مباحثی که در حوزه زیارت همواره از سوی مسئولان کشوری و استانی با توجه به حضور میلیونی زائران ایرانی و خارجی مطرح می‌شود، مبحث اقتصاد زیارت است.


شاید این روزها اما و اگرهایی در خصوص تعداد آمار زائران مطرح باشد و بررسی اینکه دقیقاً مشهد چه میزان زائر داخلی و خارجی در مدت یک سال به خود می‌بیند، به مرکز آمار ایران واگذار شده؛ اما اگر همچنان فرض را بر همان تردد 30میلیون زائر در سال بگذاریم، این پرسش مطرح می‌شود به جز خدمات هتلی و جابه‌جایی و امکانات گردشگری که در مشهد و پیرامون آن تعریف شده، چقدر برای این موضوع به ویژه در مقوله سوغات زائر به ظرفیت‌های شهر مشهد و خراسان رضوی به ویژه عنوان جهانی «مشهد؛ شهر جهانی گوهرسنگ‌ها» توجه شده است.
استاندار خراسان رضوی در 5 اردیبهشت در حاشیه بازدید از موزه خراسان با اشاره به جایگاه مشهد به عنوان شهر جهانی گوهرسنگ‌ها گفت: باید این جایگاه در عمل به منصه ظهور برسد و فضای شهر باید با این برند عجین شود. هر زائر، گردشگر یا مسافری که به مشهد سفر می‌کند، باید این حس را داشته باشد که وارد شهری با برند جهانی گوهرسنگ‌ها شده است. همان‌طور که برخی شهر‌ها به واسطه برندی خاص شهرت جهانی یافته‌اند، مشهد نیز باید با محصولات ارزشمند و دارای ارزش افزوده بالا در حوزه گوهرسنگ‌ها، حضوری پررنگ در بازار‌های جهانی داشته باشد و بتواند در بالاترین سطح این بازار‌ها رقابت کند.
همچنین رضا جمشیدی، معاون هماهنگی امور اقتصادی استانداری خراسان رضوی در نخستین جلسه توسعه صنعت گوهرسنگ‌ها  اسفند سال گذشته عنوان کرده بود: باید زنجیره ارزش گوهرسنگ‌ها را در استان تکمیل کنیم. استاندار توجه ویژه‌ای به این حوزه دارند و برنامه‌ریزی برای توسعه آن در دستور کار است.
سال‌هاست مسئولان استانی از صنایع دستی به ویژه گوهرسنگ‌ها و ظرفیت‌های آن به عنوان یکی از ویژگی‌های خراسان رضوی یاد می‌کنند؛ اما در مرور دو رویداد مهم اقتصادی استانی و کشوری؛ یعنی اکسپو 2025 و نهمین نمایشگاه تخصصی طلا، جواهر، نقره، فیروزه و گوهرسنگ‌ها در روزهای 9 تا 12 اردیبهشت نه تنها به این موضوع حتی در عمل به صورت جدی توجهی نشد؛ بلکه از حرکات شعارگونه هم مثل سابق خبری نبود. 

نمایشگاه طلا و جواهر مشهد و حضور کمرنگ گوهرسنگ‌ها
به عنوان مثال، نشست خبری نمایشگاه تخصصی طلا، جواهر، نقره، فیروزه و گوهرسنگ‌ها طبق رویه سال‌های گذشته در حالی برگزار شد که تنها رئیس اتحادیه طلا و نقره و جواهر مشهد در آن یکه‌تازی می‌کرد و خبری از متولیان ساعت، فیروزه و گوهرسنگ‌ها نبود تا درباره کم و کیف حضور فعالان این عرصه به صورت تخصصی نکاتی عنوان شود. در این نشست که از رسانه‌های مکتوب دعوتی نشده بود، حتی رسانه‌های حاضر هم این پرسش را مطرح نکردند که با توجه به نام گوهرسنگ‌ها در عنوان نمایشگاه، آیا در مشهد؛ شهر جهانی گوهرسنگ‌ها برنامه‌هایی در این خصوص وجود دارد یا خیر؟
 جدا از نکات برگزاری این نشست خبری در بررسی میدانی نمایشگاه در مدت چهار روز برگزاری، نبود متولیان عرصه فیروزه و گوهرسنگ نیز کاملاً احساس می‌شد و باید گفت از میان 75 مجموعه شرکت‌کننده، تنها 6 غرفه که عمده آنان هم تعدادی از بازاریان بازار رضا(ع) با اجناس چینی بودند، در این نمایشگاه حضور داشتند و به اسم سنگ، گوهر و...، اغلب سنگ‌های تقلبی را به دست مردم می‌دادند. در این نمایشگاه حتی یک چرخ فیروزه‌تراشی وجود نداشت تا دست‌کم بازدیدکنندگان مشهدی با تراش این سنگ‌ها به عنوان یک کسب و کار خانگی و کم‌هزینه آشنا شوند و از معرفی معادن عقیق و فیروزه یا سایر سنگ‌های قیمتی استان برای شناساندن این ظرفیت خراسان رضوی به مردم مشهد و بازدیدکنندگان خبری نبود.  
پرداختن به چرایی کاهش 150 شرکت‌کننده در هشتمین نمایشگاه طلا و جواهر در سال 1402 به 75 شرکت‌کننده در نهمین دوره این نمایشگاه در 1404 در این نوشتار نمی‌گنجد؛ اما توقع می‌رفت پس از لغو برگزاری نهمین دوره نمایشگاه طلا و جواهر  مشهد در آذر سال گذشته و پس از وقفه یک سال و چند ماهه، برگزاری این نمایشگاه کیفیت بالاتری به خود ببیند؛ ولی این نمایشگاه برندهای مطرح کشوری کمتری را به خود دید که دلیل اصلی آن، انتخاب بدترین زمان برای برگزاری نمایشگاه‌های طلا و جواهر است و این یعنی خطا در سنجش معرفی فرصت‌ها و هدررفت سرمایه‌ها برای کلانشهر مشهد.

اکسپو 2025 و نادیده گرفتن برند جهانی شهر مشهد
همزمان با برگزاری نمایشگاه طلا و جواهر در مشهد، خراسان رضوی در نمایشگاه اکسپو 2025 در تهران برای معرفی فرصت‌های سرمایه‌گذاری  حضور داشت؛ اما طبق مشاهده‌های میدانی در این نمایشگاه، باز هم به صورت خاص مقوله گوهرسنگ‌ها نادیده گرفته شده بود. 
به عنوان مثال در تابلویی که منتسب به وزارت کشور بود و تمام استان‌ها فرصت‌های منتخب سرمایه‌گذاری خود را قید کرده بودند، از گردشگری و اقتصاد زیارت، طلا، مس، فولاد و تولید فراورده‌های فولادی، قطعات خودرو، زعفران، کاشی و سرامیک، سیمان و محصولات بتنی به عنوان فرصت‌های سرمایه‌گذاری خراسان رضوی که اغلب صنایع آب‌بر هستند، یاد شده بود. نکته جالب توجه در بررسی این فرصت‌ها در سایر استان‌های کشور، ذکر کلمه گوهرسنگ‌ها برای خراسان جنوبی و سنگ‌های زینتی برای استان کرمان بود و برای خراسان رضوی که شهر مشهد نام جهانی گوهرسنگ‌ها را به خود می‌بیند، هیچ اشاره‌ای نشده بود. 
در تابلو دیگری که توسط میراث فرهنگی خراسان رضوی با تیتر زنجیره ارزش گردشگری و اقتصاد زیارت تأسیسات گردشگری و مراکز تاریخی، فرهنگی به عنوان جزئیات به نمایش درآمده بود، کلمه‌ای از گوهرسنگ‌ها یا ایجاد اشتغال در زمینه سوغات وجود نداشت.
هر زائر یک واحد اقتصادی سیار به شمار می‌آید که در زمان حضور خود در شهر مشهد نیازمند خدمات اقامت، حمل و نقل، غذا، کالاهای فرهنگی و سوغات است. هریک از این عنوان‌های یاد شده می‌تواند چندین حلقه اشتغال ایجاد کند؛ اما متأسفانه با گذشت سال‌ها هنوز سوغات در مشهد متولی خود را ندارد و نتیجه این است که فرصت‌های شهر مشهد حتی عنوان مشهد؛ شهر جهانی گوهرسنگ‌ها همچنان بدون ایجاد ارزش افزوده اقتصادی خاصی بی‌سرانجام باقی مانده و آنچه در عرصه سوغات به وفور مشاهده می‌شود، کالاهای بی‌کیفیت چینی در اطراف حرم مطهر است. در پایان این‌گونه می‌توان جمع‌بندی کرد که با وجود نام جهانی «مشهد؛ شهر گوهرسنگ‌ها»، نه نمایشگاه‌های تخصصی و نه برنامه‌های توسعه‌ای در عمل نشانی از بهره‌برداری اقتصادی از این عنوان ندارند و همچنان زائران میلیونی با کالاهای چینی به خانه بازمی‌گردند.

خبرنگار: طاهره فجر داودلی  

برچسب ها :
ارسال دیدگاه