اولویت های سرمایه‌گذاری برای تولید وجبران ناترازی ها

ریز و درشت استراتژی جذب سرمایه در گفت‌وگو با کارشناسان اقتصادی

اولویت های سرمایه‌گذاری برای تولید وجبران ناترازی ها

همزمانی سال «سرمایه‌‌گذاری برای تولید» با چالش‌ها و وضعیت‌های بسیار حساس اقتصادی کشور، ضرورت اولویت‌بندی فرایند تزریق سرمایه به بخش‌های مختلف تولید را به دولت گوشزد می‌کند.


امروز که به اذعان دولت، مجلس و کارشناسان اقتصادی، کشور با تنگناهای متعددی از قبیل ناترازی انرژی، تورم بالا و محدودیت‌‌های بین‌‌المللی روبه‌رو است، انتخاب حوزه‌‌های تولیدی اولویتدار برای جذب سرمایه با نگاهی استراتژیک بر هیچ‌کس پوشیده نیست و به عقیده صاحبنظران براساس شرایط اقتصادی سال گذشته و چشم‌انداز پیش رو، حوزه‌های کلیدی‌ای که هم به رفع موانع ساختاری کمک می‌‌کنند و هم ظرفیت رشد پایدار و اشتغال‌‌زایی بالایی دارند، باید در اولویت تزریق سرمایه باشند.

 عمل به تکلیف برنامه هفتم توسعه در سرمایه‌گذاری‌ها       
 یک کارشناس اقتصادی در این خصوص به خبرنگار ما می‌گوید:  امروز پروژه‌های پیشران و ابرپروژه‌های کشور که در برنامه هفتم هم به آن اشاره شده و بخشی از آن‌‌ در حوزه‌های انرژی، توسعه بخش نفت، گاز و پالایشگاه هستند باید نخستین  اولویت ها  برای هدایت سرمایه‌گذاری‌ها باشند.
به گفته وحید شقاقی در وهله بعد پروژه‌های مرتبط با مهار ناترازی‌های کشور باید شروع شوند یا سرعت بگیرند که این پروژه‌ها عمدتاً در حوزه‌های نیروگاهی، پالایشگاهی و آب و آب‌رسانی و ارتقای بهره‌وری کشاورزی در حوزه آب هستند. او معتقد است وقتی 70 تا 80درصد آب کشور در حوزه کشاورزی مصرف می‌شود اگر نتوانیم بهره‌وری را در این حوزه ارتقا دهیم، شاهد اتلاف بیشتر منابع خواهیم بود ضمن اینکه در گروه دوم اولویت‌ها حوزه‌های مختلف حمل‌ونقل هم باید مرکز توجه دولت برای تزریق سرمایه در سال1404 و سال‌های بعد باشند.
  به باور این اقتصاددان سومین اولویت برای تزریق سرمایه باید پروژه‌های نیمه‌تمامی باشند که بالای 80درصد پیشرفت فیزیکی دارند اما متوقف شده‌اند، چراکه نبود سرمایه‌گذاری در این پروژه‌ها افزایش استهلاک آن‌ها را در پی دارد و چنانچه دولت در اندیشه اولویت‌بندی سرمایه‌گذاری است باید به این حوزه‌ها ورود جدی‌تری داشته باشد و بدین‌وسیله آمار اشتغال را هم در آن‌ها بهبود بخشد.

 صنایع اشتغال‌زا در اولویت سرمایه‌گذاری باشند        
مرتضی افقه هم در گفت‌وگو با قدس تأکید می‌کند: امروز مشکل بزرگ ما پیش از اولویت‌بندی حوزه‌های تولیدی برای سرمایه‌گذاری این است که سرمایه‌ها  به سمت اصل تولید گرایشی ندارند، چراکه سرمایه به دنبال سود بیشتر، ثبات و امنیت و خوش‌بینی نسبت به آینده  است.  
او ادامه می‌دهد: امروز از یک سو بی‌ثباتی مدیریتی، سیاسی و قانونی در کشور زیاد است و از سویی دیگر شاهد اوج‌گیری تنش در روابط بین‌الملل آن هم برای ایرانی هستیم که وابستگی بالایی به روابط بین‌الملل دارد و بر این اساس شاید اینکه سرمایه‌ها را به سمت اصل تولید فارغ از حوزه، جذب و هدایت کنیم ضرورت بیشتری دارد.
وی می‌گوید: در حال حاضر سرمایه‌ها بیشتر به حوزه دلالی و غیرمولد گرایش دارند که اتفاقاً در نقطه مقابل تولید، هم زودبازده و بسیار پرسود و هم فارغ از رصدها و نظارت‌های بازدارنده دولتی هستند. 
افقه خاطرنشان می‌کند: به فرض افزایش سودآوری، امنیت تولید و سرمایه‌گذاری تولیدی در کشور، با توجه به وضعیت فعلی، سرمایه‌ها را باید به سمت واحدهای اقتصادی‌ای ببریم که در ایجاد اشتغال مؤثرتر هستند، چراکه تاکنون سرمایه‌گذاری در حوزه‌های زیرساختی  و اساسی مانندپتروشیمی‌ها و ذوب فلزات صورت گرفته که عمدتاً صنایعی سرمایه‌بر هستند و به طور نسبی اشتغال کمتری ایجاد کرده‌اند، اما زنجیره‌های آن‌ها در داخل کشور شکل نگرفته و محصولات فولادی‌ها و پتروشیمی‌ها به صورت نیمه‌خام به دیگر کشورها صادر می‌شود بدون اینکه در کشور ارزش‌افزوده یا شغل ایجاد کنند و بر این اساس سرمایه‌ها باید به سمت واحدهای زنجیره‌ای این حوزه هدایت شوند.

 دانش‌بنیان‌ها و مدرن‌های جذاب برای سرمایه‌گذاری      
علاوه بر آنچه این دو کارشناس اقتصادی به صورت کلی و به عنوان اولویت‌های سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف تولیدی کشور برشمردند، به نظر می‌رسد با نگاهی جزئی‌تر حوزه‌های کلیدی همچون فناوری پیشرفته و دانش‌‌بنیان، انرژی‌‌های تجدیدپذیر و کشاورزی مدرن باید در اولویت جذب و هدایت سرمایه‌گذاری‌ها قرار گیرند که در این میان حوزه فناوری پیشرفته و دانش‌‌بنیان در صدر اولویت‌‌ها قرار دارد، چراکه در جدیدترین آمار (مربوط به عملکرد سال 1402) که روزهای پایانی سال گذشته اعلام شد.
شرکت‌‌های دانش‌‌بنیان با وجود محدودیت‌‌ها، صادراتی ۲ هزار و ۵۰۵ میلیون دلاری داشته‌اند که این رقم نسبت به سال قبل ۱۲۱درصد رشد داشته است و این حوزه در اشتغال هم رشدی ۲۷درصدی را تجربه کرده است. 
از طرفی این حوزه با نیاز به سرمایه‌‌گذاری اولیه نسبتاً پایین و بازدهی بالا، می‌تواند موتور محرک اقتصاد باشد و نه‌تنها ارزش‌افزوده بالایی ایجاد می‌‌کند، بلکه وابستگی به واردات را کاهش می‌‌دهد. 
بر اساس اعلام مسئولان دولتی این حوزه، سال گذشته حدود ۱۵۰ شرکت دانش‌بنیان در پارک‌‌های فناوری مستقر شده‌اند که نشان‌‌دهنده ظرفیت بالای این بخش است و با تزریق سرمایه در سال۱۴۰۴ می‌‌توان این تعداد را به ۲۰۰ شرکت رساند و اشتغال تخصصی را هم تا ۲۰درصد افزایش داد ضمن اینکه این حوزه به دلیل انعطاف‌‌پذیری در برابر تحریم‌‌ها، ریسک کمتری برای سرمایه‌‌گذاران دارد. 
لازم به ذکر است انرژی‌‌های تجدیدپذیر هم حوزه‌ای اولویتدار برای سرمایه‌گذاری محسوب می‌شوند، چراکه ناترازی انرژی و قطعی برق در سال۱۴۰۳ که منجر به کاهش تولید شد، نشان داد وابستگی به سوخت‌‌های فسیلی دیگر پایدار نیست و سرمایه‌‌گذاری در  انرژی‌‌های خورشیدی و بادی با توجه به ظرفیت بالای ایران (۶۰ هزار مگاوات ظرفیت خورشیدی و ۴۰ هزار مگاوات نیروگاه بادی)، می‌تواند این بحران را مهار کند .
 علاوه بر این‌ها هزینه‌های تولید را برای صنایع کاهش دهد و به افزایش اشتغال منجر شود و این در حالی است که جذابیت این حوزه مشروط به اصلاح سیاست‌های جذب سرمایه برای سرمایه‌‌گذاران خارجی نیز بالاست.  
  اضافه می‌شود کشاورزی مدرن هم یکی از اولویت‌های قابل‌توجه برای سرمایه‌گذاری در سال جاری است، چراکه بنا بر آمار، خشکسالی و ناکارآمدی روش‌‌های سنتی، تولید محصولات کشاورزی را کاهش داده و سرمایه‌‌گذاری در فناوری‌‌های آبیاری هوشمند و کشت گلخانه‌‌ای می‌تواند بهره‌‌وری را در این حوزه (تا 30درصد) بالا ببرد و افزایش صادرات و اشتغال را در پی داشته باشد.
به باور بسیاری از کارشناسان اقتصادی این سه حوزه به دلیل هم‌‌افزایی با یکدیگر و تأثیر مستقیم بر رفع چالش‌‌های اقتصادی ازجمله تورم بالای ۴۰درصدی و بیکاری حدود ۸درصدی در سال گذشته باید در اولویت سرمایه‌گذاری باشند و دولت می‌تواند با تسهیل مقررات و ارائه مشوق‌‌های مالیاتی، سرمایه‌‌های خرد و کلان را به این بخش‌ها هدایت کند تا رونق و جهش تولید در سال۱۴۰۴ محقق شود.

خبرنگار: فرزانه غلامی

برچسب ها :
ارسال دیدگاه