براساس آماری که در انتهای سال گذشته منتشر شد نیم‌سکه با 139/2درصد رشد، طلای 18عیار با بازدهی 133/3درصدی، سکه طرح جدید با بازدهی 128/8درصدی و ربع سکه نیز با رشد 102/7درصدی مواجه و به‌عنوان گزینه‌هایی جذاب برای سرمایه‌گذاری ظاهر شدند.
در مقابل اما بورس کمترین بازدهی را داشت و از 2میلیون و 250هزار و 906واحدی در ابتدای سال گذشته به 2میلیون و 743هزار و 934واحد رسید که باوجود رشد در این سال؛ اما نسبت به ‌ارز و طلا عقب ماند.
کارشناسان معتقدند بی‌ثباتی‌های سیاسی و انتظارات تورمی در بازار، جذابیت بازارهای غیرریالی در سال گذشته را به‌دنبال داشته است. اما باید دید در سال جدید دیگر بازارها نظیر بورس می‌توانند برای سرمایه‌گذاران جذابیت ایجاد کنند یا اینکه همچون سالی که گذشت کاهش ارزش پول ملی ادامه خواهد یافت و ابهامات موجود در سیاست‌های اقتصادی، نبود شفافیت و تصمیمات خلق‌الساعه در بورس؛ همچنان عامل فراری دادن سرمایه‌ها از این بازار خواهد بود.

بازار، چشم انتظار سیاست خارجی 
محمدرضا فلفلانی، تحلیلگر بازارهای مالی در گفت‌وگو با خبرنگار قدس درخصوص ریسک‌های بازار سرمایه در سال پیش‌رو ابراز کرد: متأسفانه بازار سرمایه متأثر از ریسک‌های ژئوپلیتیک و فضای اقتصادی-اجتماعی داخلی کشور نزولی شده و برگشت به‌روند صعودی و یا دست‌کم توقف روند نزولی نیازمند بهبود در وضعیت ریسک‌هاست و ما باید با کاهش ریسک‌ها مواجه شویم تا در ادامه انتظار بهبود روند بازار را داشته باشیم.
به‌گفته وی، مهم‌ترین عواملی که در حال حاضر روی بازار اثر گذاشته در درجه نخست، روشن نبودن وضعیت سیاست خارجی ماست. از این نظر که اهالی بازار نمی‌دانند باید نسبت به ‌توافق امیدوار باشند و اینکه آیا نقشه راهی برای ایجاد یک توافق میان ایران و غرب وجود دارد یا خیر؟
این تحلیلگر بازار سرمایه اضافه کرد: اساساً وجود توافق و یا عدم‌توافق می‌تواند فضای ذهنی سرمایه‌گذاران را روشن کند، بنابراین خودِ همین موضوع چه به ‌سمت توافق و چه به ‌سمت عدم‌توافق پیش برود در بهبود وضعیت بازار مؤثر است.
به‌گفته فلفلانی چنانچه کشور به‌سمت توافق پیش برود احتمال بهبود اوضاع بازار سرمایه و ایجاد یک ثبات در بازار بیشتر خواهد بود، البته توجه به‌این نکته حائز اهمیت است که ما از نگاه بازار سرمایه به‌موضوع می‌نگریم و اینکه در سیاست‌های کلان کشور چه موضوعی صلاح کشور است، محل بحث ما نیست.
وی اضافه کرد: در کنار موضوع مذاکره، سیاست‌های جسورانه ترامپ در روزهای اخیر هم بر بازار اثر گذاشت. وضع تعرفه‌ها موجب ریزش بازارهای جهانی در بخش کامودیتی‌ها (محصولات معدنی مانند نفت، گاز، فلزات قیمتی، معادن و سایر کالاهای اولیه) شد و همان‌گونه که می‌دانید بخش قابل‌توجهی از سهام بازار سرمایه ما هم مربوط به‌ شرکت‌های کامودیتی‌محور است. درحال حاضر بزرگ‌ترین شرکت‌های بورسی ما را پتروشیمی‌ها، فلزات اساسی، معدنی‌ها و پالایشی‌ها تشکیل می‌دهند که همه این‌ها کامودیتی‌محور هستند و شاید یک نگرانی بزرگ هم این است که با کاهش نرخ کامودیتی‌ها، با کاهش سودآوری یک‌سری از شرکت‌های بورسی در آینده مواجه شویم که این موضوع با انتشار گزارش‌های ماهیانه و فصلی می‌تواند روشن شود.
این تحلیلگر بازار سرمایه در بخش دیگری از سخنان خود به ‌وضعیت بازار دلار اشاره کرد و گفت: علاوه بر نرخ‌های جهانی دلار در داخل کشور و اینکه شرکت‌های صادراتی با چه نرخی محصولات خود را می‌فروشند حائز اهمیت است که این موضوع هم با رسیدن گزارش‌های فصلی و رسیدن به ‌فصل مجامع در خرداد و تیر تا حدی روشن خواهد شد و بازار می‌تواند به‌نقطه تصمیم برسد.

بی‌تصمیمی در بازار سرمایه
فلفلانی ضمن تأکید بر اینکه بازار در حال حاضر در حالت بی‌تصمیمی قرار دارد، تصریح کرد: داده‌های گذشته نه‌تنها در بازار ایران که در بیشتر بازارهای دنیا می‌گوید، بازارها مدت بسیاری را صرف تصمیم‌گیری می‌کنند و اصطلاحاً فاقد روند هستند و در بازده زمانی کوتاه‌مدت تصمیمات را اجرا می‌کنند و رالی‌های صعودی سال‌های 98 و 99 و مهرماه 91 و 97 هم تأییدکننده این واقعیت هستند به‌این معنا که بازار معمولاً در یک روند طولانی، رکود را تجربه می‌کند و درنهایت در یک بازه کوتاه، رونق را به‌چشم می‌بیند.
وی به ‌شعار امسال که «سرمایه‌گذاری برای تولید» است اشاره کرد و ضمن بیان اینکه مسیر تحقق این شعار می‌تواند از بازار سرمایه عبور کند، خاطرنشان کرد: در این خصوص هم بازار اولیه و هم بازار ثانویه هر دو باید باهم رشد کنند. برخی کارشناسان بر رشد بازار اولیه در سال1404 تأکید دارند، در حالی که بازار ثانویه ویترین کار است و چنانچه ویترین کار جذابیت و رونق نداشته باشد نمی‌توانیم انتظار بازار اولیه پر رونقی را داشته باشیم.
این تحلیلگر بازار سرمایه ادامه داد: بنابراین باید بازار ثانویه جذابی نیز داشته باشیم و در کنار آن با از سرگیری روند عرضه اولیه‌ها در زمان مناسب خود، به ‌تحقق افزایش سرمایه‌گذاری در تولید کمک کنیم. اما اینکه بخواهیم فقط به ‌عرضه اولیه‌ها فکر کنیم اشتباه بزرگی است کمااینکه مشاهده کردیم عرضه اولیه‌هایی که در سال گذشته داشتیم با استقبال مواجه نشدند.
فلفلانی با تأکید بر اینکه تصور می‌کنم به‌محض اینکه بازار ارز از فضای تلاطم خارج و گزارش ماهیانه شرکت‌ها هم روشن شود، شاهد بهبود خواهیم بود، گفت: معتقدم در فصل مجامع امسال بازار سرمایه رونق بیشتری به‌خود می‌گیرد.
وی در ادامه سخنان خود به ‌چالش‌های داخلی پیش ‌روی بازار سرمایه اشاره کرد و گفت: در فضای داخلی دعوایی وجود دارد بر سر اینکه شرکت‌های فولادی و پتروشیمی‌ها باید با چه نرخی محصولات خود را به‌داخل بفروشند. عده‌ای از کارشناسان معتقدند نرخ نباید به ‌نرخ‌های جهانی گره بخورد و با نرخ‌های پایین‌تر به ‌فروش برسد که در این صورت حاشیه سود شرکت‌ها کاهش می‌یابد. در مقابل برخی دیگر بر این باورند که فضا باید به ‌سمت اقتصاد آزاد حرکت کند و چون این نوع کالاها تجاری هستند، کاهش قیمتشان منجر به ‌ایجاد بازار سیاه می‌شود، بنابراین باید نرخ‌های داخلی هم به ‌نرخ‌های جهانی گره بخورد. حال با توجه به‌اینکه کارشناسان و تصمیم‌گیران در این زمینه به ‌تصمیم قطعی نرسیده‌اند همین مسئله تبدیل به‌یک چالش شده است.
این تحلیلگر بازار سرمایه تصریح کرد: چالش دیگر در این خصوص وجود بی‌اعتمادی سرمایه‌گذاران به ‌اکوسیستم بازار سرمایه است که نوع تصمیمات سیاست‌گذاران و مصوبات خلق‌الساعه آنان، این بی‌اعتمادی را به ‌دنبال داشته است.

امسال شاهد رشد حداقل 35درصدی خواهیم بود
فلفلانی اما در بخش دیگری از سخنان خود ضمن اظهار امیدواری از اینکه سال پیش‌رو برای بازار بورس سال خوبی است، اظهار کرد: امسال به‌شرط کاهش ریسک‌های بیرونی، می‌تواند سال خوبی برای بازار سرمایه باشد. به‌صورت کلی بازار سرمایه کشور در سال جاری می‌تواند فضای مثبتی را تجربه کند و تا انتهای سال به‌ رشد حداقل 35 تا 40 درصدی برسد. البته این رشد طی فراز و نشیب‌های متعدد رخ خواهد داد و سرمایه‌گذاران باید نسبت به‌ این تلاطم‌ها آگاهی داشته باشند تا در زمان مناسب بتوانند تصمیم صحیح بگیرند.
این کارشناس بازار بورس در پایان در توصیه‌ای به‌ سرمایه‌گذاران جدید بازار سرمایه خاطرنشان کرد: بهتر است ورود سرمایه‌گذاران جدید به‌بورس به‌صورت غیرمستقیم و از طریق خرید سهام صندوق‌های سرمایه‌گذاری متنوع باشد تا سرمایه‌گذاری راحت‌تر و ایمن‌تری را تجربه کنند. البته حتی در این صورت هم باید وضعیت بازار را هوشیارانه رصد کرده تا در زمان‌های مناسب در همین صندوق‌ها نیز سرمایه‌شان را جابه‌جا کنند.

خبرنگار: ��رزانه زراعتی