شاهکار انقلاب اسلامی، درخشش علمی زنان با حفظ هویت جنسیتی آن‌هاست

استاد مریم معین‌الاسلام، مدرس دانشگاه حضرت‌معصومه(س) در گفت‌وگو با قدس:

شاهکار انقلاب اسلامی، درخشش علمی زنان با حفظ هویت جنسیتی آن‌هاست

کسب رتبه‌های برتر کنکور توسط دختران، راهیابی زنان به پست‌های بالای دولتی همچون وزیر، فرماندار و استاندار، نقش‌آفرینی بانوان در اکتشافات و اختراعات علمی و کمک بی‌بدیل و غیرقابل انکار آن‌ها به رشد علمی کشور و... همه و همه مرهون نگاه بلند امامین انقلاب و زمینه‌سازی‌های انقلاب و نظام اسلامی برای رشد علمی زنان با حفظ کرامت و هویت فطری آن‌هاست.


​​​​​​​اتفاقی مبارک که نه فقط ایران و ایرانی بلکه جهان را از برکات خود برخوردار کرده است. در بررسی برکات انقلاب در عرصه علم برای بانوان با بانو مریم معین‌الاسلام، عضو هیئت علمی دانشگاه پردیس حضرت معصومه(س) گفت‌وگو کرده‌ایم.

انقلاب و نظام اسلامی چه تأثیری بر رشد علم‌آموزی و آموزش آکادمیک زنان داشت و چه فرصت‌هایی را برای بروز و ظهور استعداد‌های نخبگانی در جامعه زنان ایجاد کرد؟
هم آمار مراکز خارج از کشور و هم گزارش مراکز آماری داخلی، همه حکایت از این دارد که بانوان در عرصه علم و آموزش، درخشش خاصی داشته‌اند که غیرقابل انکار است و این برای دوست و دشمن نمود خاصی دارد و تفاوت‌ها پیش و پس از انقلاب در حوزه رشد علمی زنان کاملاً گویای این مسئله است و جای تردید و انکار در این باره وجود ندارد. مهم این است چه چیز سبب شد چنین رشد چشمگیری که آمار‌ها به آن تصریح دارند، رخ دهد و بستر‌های این رشد علمی چه بود؟ازجمله این بستر‌ها تغییر ذهنیت جامعه و مردم درباره زنان بود. قبلاً این گفتمان غالب بود که زنان نمی‌توانند در عرصه‌های علمی درخشش، رشد و اثرگذاری داشته باشند، به‌ویژه در حوزه‌هایی مثل فلسفه این ذهنیت غلبه داشت، اما به برکت انقلاب و با نگاه امام خمینی(ره) به جایگاه و شأن زن، رویکردی کاملاً مترقی و تحول اساسی در نگاه جامعه ایجاد شد. این نگاه معمار انقلاب مهم‌ترین بستری بود که موجب شد ذهنیت حاکم بر جامعه در حوزه آموزش زنان کاملاً تغییر کند.

امام خمینی(ره) چگونه در این باره زمینه‌سازی کردند و فرصت بروز و ظهور استعداد‌های زنانه در پرتو آموزش را به آن‌ها دادند؟ رهاورد این نگاه و فضای تازه چه بود؟
امام خمینی(ره) در این باره تعمد داشتند و در سخنرانی‌ها و مواضع مختلف جایگاه زنان در پیروزی انقلاب و موفقیت‌هایشان در عرصه‌های مختلف را بیان و گوشزد می‌کردند. ایشان مدل جدیدی از زن بودن را به جامعه ارائه دادند که نه شبیه به الگوی متحجرانه‌ پیش از انقلاب بود که زن را فقط یک عنصر در خانه می‌دانست و تمام نقش زن را در خانه‌داری و بچه‌داری منحصر می‌کرد و نه در مقابل، نگاه متجددانه داشتند که به تعبیر ‌ایشان زن عروسک بزک شده و آلت دست دشمنان در محافل خوشگذرانی باشد که هر روز یک آرایش، پوشش و مد را به زنان تحمیل می‌کردند تا از او استفاده جنسی داشته باشند!
امام راحل مدلی را ارائه دادند که زن در عین در خانه بودن و با حفظ اصالت خانه‌داری و فرزندپروری و در عین حفظ حجاب و عفاف، در عرصه علمی و اجتماعی حضور جدی دارد. این نگاه، بسترساز رشد علمی زنان در ایران شد و مدل جدیدی از زن بودن را در عرصه بین‌الملل عرضه کرد و همین سبب شد  تفاوت جنسیتی در عرصه آموزش و رشد علمی برای زنان انقلاب و جمهوری اسلامی رنگ ببازد و زنان همچون مردان بتوانند در همه عرصه‌های علمی و آموزشی حضور فعال داشته باشند و بدرخشند، چنان که بعضاً بیش از ۶۰درصد از شرکت‌کنندگان کنکور را دختران تشکیل می‌دهند. رشد کمی و کیفی حضور زنان به عنوان عضو هیئت علمی دانشگاه‌ها و حضور در جمع دانشمندان برتر جهان حتی در رشته‌های هسته‌ای و نانو همه به برکت نگاه حضرت امام(ره) و استمرار این نگاه مترقی توسط رهبری معظم انقلاب است.

نگاه متعالی امامین انقلاب به توانمندی و نقش‌آفرینی زنان در عرصه‌های علمی چه تحولاتی را در سبک زندگی زنان رقم زد و چه واکنش‌هایی را میان رقبا و دشمنان به دنبال داشت؟
این نگاه، به زنان خودباوری و هویت بخشید. تصریح امام خمینی(ره) به عنوان معمار انقلاب به اینکه نقش زنان در انقلاب از مردان بیشتر بود و آن‌ها مردان را تهییج کردند و به میدان آوردند، بسیار هویت‌بخش بود و به زنان احساس توانمندی داد و سبب شد مسیر خود را پیدا کنند و متوجه شوند نه باید خود را محبوس در خانه کرده و نه عروسک دست متولیان استحاله فرهنگی زنان باشند، بلکه باید بانویی باشند که در عین نقش‌آفرینی در خانه و خانه‌داری، می‌تواند حضور علمی جدی داشته باشد. این هویت جدید سبب شد زنان خودشان هم توانمندی‌هایشان را باور کنند و بدانند می‌توانند نقش‌های مختلف داشته باشند و بدرخشند. می‌توان گفت همین درخشش زنان در عرصه‌های علمی و آموزشی بود که دشمنان را دچار وحشت کرد و وقتی دیدند زنانی که در عین پوشیدگی و رعایت عفاف و حجاب و با اینکه مادر و همسر نیز هستند اما به عنوان دانشمند هسته‌ای فعالیت می‌کنند و به زنان جهان الگو و هویت می‌دهند دچار وحشت شدند. آن‌ها از الگو شدن زن مسلمانِ ایرانی به ترس و طمع افتادند که اگر این الگو جهانی شود همه نقشه‌های آن‌ها برای استحاله فرهنگی زنان نقش بر آب خواهد شد، لذا شروع کردند به هویت‌زدایی از او و برنامه‌ریزی کردن برای دزدیدن و استحاله هویت جدیدی که زن پیدا کرده است!

رهبر معظم انقلاب در یکی از دیدار‌های اخیر خود بر مسئله اجتهاد زنان و ضرورت آن تأکید و تصریح داشتند؛ این نگاه متعالی چه ابواب جدیدی از رشد در عرصه علوم دینی را به زنان می‌دهد؟
همان طور که بیان شد مهم‌ترین خدمت انقلاب به جامعه زنان این بود که ذهنیت غلط درباره آنان را از بین برد. وقتی رهبر معظم انقلاب به عنوان مرجع تقلید جهان تشیع و اسلام بیان می‌کنند زنان می‌توانند به مرحله اجتهاد برسند و درباره مسائل خاص زنانه فتوا و اجازه دهند و از این زنان مجتهده تقلید کنند، نوعی انقلاب فکری است. همین امروز هم دیدگاه‌های بسته‌ای داریم که می‌گویند مگر زن می‌تواند مرجع تقلید شود؟! اما رهبری معظم انقلاب این ذهنیت را شکستند.
اجتهاد مرتبه علمی بالایی است که فرد با کوشش در زمینه مسائل فقهی و با دستیابی به قدرت استنباط احکام از مبانی دینی به آن نائل می‌شود، از این رو وقتی رهبر معظم انقلاب اعلام کردند زن می‌تواند به این قدرت برسد، یک گام و خیز بلندی بود که نشان می‌دهد انقلاب چه بستری را برای زنان فراهم کرده است.

دستیابی به مقام اجتهاد و دادن فتوا توسط زنان چه ابوابی را در حوزه علم و دانش به روی زنان می‌گشاید و چه برکاتی را نصیب حال جامعه به‌ویژه بانوان خواهد کرد؟

رسیدن به مقام اجتهاد از دیگر وجوه درخشش زنان در عرصه‌های علمی است، چون زنان می‌توانند مسائل زنان را تشخیص داده و استنباط حکم کنند و این انقلاب جدیدی است و هویت جدیدتری را به زنان به‌ویژه بانوان حوزوی می‌بخشد. امروز بانوانی هستند که به این درجه رسیده‌اند اما هنوز شهرت نیافته‌اند؛ آن‌ها قدرت استنباط احکام را دارند و می‌توانند مرجع علمی و متخصص در حوزه مسائل زنان باشند و اعلام نظر کنند و فتوا بدهند و این گامی جدید در حل مسائل فقهی زنان است، به‌ویژه که در مسائل فقهی، زنان دچار مشکلات فراوانی هستند و اغلب مردان نمی‌توانند پاسخگوی مسائل زنان باشند و بعضاً فتاوا و احکام صادره، زنان را دچار عسر و حرج می‌کند. همین بانوان شجاع و سرآمد در علم و اجتهاد بودند که با مراجع صحبت کردند و روی فتاوای آن‌ها تأثیر گذاشتند و عسر و حرج ایجاد شده برطرف شد و فتاوا تغییر کرد و این خدمتی بزرگ به زنان بود. 

هویت علمی زنان که به برکت انقلاب ایجاد شد و رشد کرد چه تفاوتی با مدل‌های غربی و شرقی حضور زنان در عرصه‌های علمی و عل��‌آموزی دارد؟
هویت علمی زنان در انقلاب متناسب با ساختار روحی و روانی آن‌ها شکل گرفت و این بسیار اهمیت دارد؛ یعنی هویتی که پیدا کرد در تعارض با فطرت زنانگی زن نبود. اما در غرب، زن بودن را از زن گرفتند؛ به تعبیر یکی از ‌اندیشمندان، زن را به مردی بدوی تبدیل کردند که نه در جمع زنان و نه در جمع مردان جا نداشت و از زن بودن خود شرمنده بود! چه بسیار عمل‌های جراحی برای از بین بردن نشانه‌های زنانگی و... این یعنی بُعد اساسی و هویت اصلی زن را از او گرفتن و این خود چقدر بحران ایجاد کرد. شاهکار اسلام که انقلاب اسلامی آن را به منصه وجود رساند آن است که زن را به درخشش بالایی در عرصه اجتماعی و علمی با حفظ هویت جنسیتی زن رساند و این شاهکار انقلاب است که کمتر مورد توجه قرار گرفته و به‌شدت با آن مقابله می‌کنند تا زن را از این جایگاه خارج کنند.

خبرنگار:  آمنه مستقیمی    

برچسب ها :
ارسال دیدگاه