در استان مازندران
مصائب شهرنشینی گریبان پرندگان مهاجر را گرفته است
بلندمرتبه‌سازی در سواحل دریای خزر و حاشیه تالاب‌ها و همچنین آلودگی‌های صوتی، نوری و آلودگی هوا تنها بخشی از مصائب شهرنشینی بوده که بنا بر گفته کارشناسان حیات وحش روی پرندگان مهاجر نیز اثری سوء داشته است.
اکوسیستم‌های آبی غنی مازندران به دلیل بهره‌مندی از شرایط مطلوب، هر ساله با فرا رسیدن فصل سرما زیستگاهی امن و گسترده برای حضور و زمستان‌گذرانی پرندگان مهاجری است که پس از سپری کردن مسافت‌های طولانی در این زیستگاه‌ها فرود آمده‌اند.
هر ساله از اواسط شهریور تا اواسط زمستان تالاب و آب‌بندان‌های مازندران میزبان گونه‌های مختلف پرندگان از نقاط سردسیر کشورهای حاشیه دریای خزر است که به امید یافتن مکان گرم و غذا به این مقصد عزم سفر می‌کنند.
بنا بر آمار اداره حیات وحش محیط زیست مازندران بیشتر از صدها گونه از پرندگان مهاجر بومی و غیربومی به تالاب‌ها و آبگیرهای این استان کوچ زمستانی دارند.
غازها، فلامینگوها، آب‌چلیک‌ها، باکلان‌ها و حواصیل‌ها از جمله پرندگان مهاجری هستند که برای در امان ماندن از گزند سرمای فصول سرد سال به تالاب‌ها و آب‌بندان‌های مازندران می‌آیند و چند ماه را در این خطه از شمال کشور سپری می‌کنند.
میل و گرایش این پرندگان برای آمدن به استان به شرایط فضای منطقه‌ای بستگی دارد که قرار است در آن فرود بیایند از جمله مهم‌ترین آن‌ها میزان آب‌گیری تالاب‌ها و آبگیرهایی همچون ساهون، لپو و پلنگان، ولشت، استخرپشت، گل‌پل، خضر نبی، شورمست، دریوک، سراندون و بالندون، گز و کندوچال است.
آب‌بندان‌هایی که بند آمدند
کارشناسان حیات وحش بر این باورند بلندمرتبه‌سازی در کنار دریای خزر، تالاب‌ها و آب‌بندان‌های مازندران برای برخی از گونه‌های پرندگان مهاجر که کوتاه پرواز و پی در پی میان زیستگاه خود و دریا در حرکت هستند، مانع ایجاد کرده و این امر روی کاهش حضور پرندگان مهاجر در این خطه از شمال کشور اثرگذار است.در ماه‌های اخیر موضوع بلندمرتبه‌سازی به صورت جدی در دستور کار شهرداران برخی شهرهای این خطه از شمال کشور قرار گرفت که این امر نگرانی‌هایی را برای کارشناسان حیات وحش ایجاد کرد.
صاحبنظران محیط زیست بر این امر تأکید دارند که با توجه به فرایند کاهش حضور پرندگان مهاجر که در ۱۵ سال اخیر با شتاب بیشتری در حال انجام است، بلندمرتبه‌سازی هم زمینه‌ای برای سرعت‌بخشی در کاهش حضور پرندگان مهاجر در مازندران خواهد شد.
مازندران علاوه بر تالاب بین‌المللی میانکاله و دو تالاب فریدونکنار و کیاسر، ۹۱۵ قطعه آب‌بندان به مساحت حدود ۱۸ هزار هکتار دارد که مناسب‌ترین زیستگاه برای پرندگان مهاجر محسوب می‌شوند. بیشتر پرندگان مهاجر برای زمستان‌گذرانی روزهای سرد سال را در تالاب میانکاله بهشهر سپری می‌کنند.
بر پایه این مصوبه قرار است بلندمرتبه‌سازی در حدود ۵۶ هکتار از اراضی محدوده شهری سرخرود اجرایی شود. پیش‌تر مسئولان حوزه شهری سرخرود هم اعلام کرده بودند بر اساس مصوبه شورای عالی معماری و شهرسازی بلندمرتبه‌سازی در سه اندازه ۱۲، ۱۶ و ۲۵ طبقه برای این شهر ساحلی مازندران که از توابع شهرستان محمودآباد است، تعریف شده است.
همه این عوامل سبب شد کارشناسان حیات وحش نسبت به معایب بلندمرتبه‌سازی برای پرندگان مهاجر مازندران نگرانی‌های خود را اعلام کنند.
اخلال در خط پروازی
کارشناس حیات وحش در گفت‌وگو با خبرنگار ایرنا اظهار کرد: بدون تردید بلندمرتبه‌سازی در کنار سواحل و حاشیه آب‌بندان‌ها و تالاب‌های مازندران بر کاهش حضور پرندگان مهاجر و بومی تأثیرگذار است.
جواد یعقوب‌زاده گفت: برخی از پرندگان مهاجر همانند چنگرهای نوک سفید که دشت‌ها و آب‌بندان‌ها زیستگاه آن‌ها محسوب می‌شوند و در بخشی از سال به دریاها می‌روند، بلندمرتبه‌سازی به ویژه در ساحل روی مهاجرت آن‌ها تأثیر دارد و مسیر پروازی آن‌ها دچار اخلال می‌شود.
وی با بیان این مطلب که برخی از پرندگان مهاجر که در فصل‌های مختلف در این استان حضور می‌یابند طول پروازی آن‌ها کوتاه است، اظهار کرد: بادخورک‌ها، چلچله‌ها و خفاش‌ها از جمله پرندگانی هستند که در ارتفاع پایین پرواز می‌کنند و بلندمرتبه‌سازی در کنار زیستگاه آن‌ها تأثیر منفی روی مهاجرت و زیست آن‌ها خواهد داشت.
وی گفت: پرندگان کوتاه‌پرواز و پرسرعت نقش مهمی در شکار حشرات و آفت‌ها به ویژه در محیط‌های انسانی و شهرهای مختلف مازندران دارند.
این کارشناس محیط زیست با بیان این مطلب که بسیاری از رفتارهای انسان‌ها با طبیعت ناآگاهانه است و حجم آنچه نمی‌دانیم بسیار بیشتر از دانسته‌های ماست، اظهار کرد: در واقع زمانی متوجه بازخورد دستکاری‌های عظیم خود در زیست‌بوم می‌شویم که با اثرات سوء آن‌ها غافلگیر شده‌ایم به طور مثال در برخی از مناطق مانند حوضه آبریز دریاچه ارومیه باغ‌های میوه در مناطق بالادست سدها برای ما یک افتخار بود اما با خشک شدن دریاچه اکنون با هزاران برابر هزینه بیشتر از منافع اولیه نمی‌توانیم جبران کنیم.
یعقوب‌زاده ادامه داد: یا پس از ساخت سدهای بزرگ مازندران فکر می‌کردیم دیگر به آب‌بندان‌ها نیازی نداریم اما خیلی زود متوجه برداشت اشتباه شدیم.
وی افزود: ۶۰۰ گونه مختلف پرندگان از بومی و مهاجر در مناطق مختلف کشور حضور دارند که از این تعداد مازندران میزبان حدود نیمی از این گونه‌هاست.
یعقوب‌زاده تصریح کرد: تغییرات محیط و زیستگاه این پرندگان در کاهش آن‌ها تأثیرگذار بوده و انواع تخریب‌ها در آب‌بندان‌های ما موجب کاهش شدید جمعیت پرندگان شده است.
آلودگی نوری
این کارشناس حیات وحش ادامه داد: در برخی از تالاب‌های استان همانند تالاب نیلوفر آبی بلندمرتبه‌سازی در کاهش پرندگان تأثیر چشمگیری داشته و انواع آلودگی‌های نوری و صوتی موجب کاهش جمعیت پرندگان آن شده است.
وی گفت: در فاصله تنها چند متری این تالاب، این ساختمان‌ها در سال‌های اخیر سر برافراشته‌اند و بی‌توجهی به قوانین مرتبط با حریم آب‌بندان‌ها را در استان شاهد هستیم که برخلاف حریم حداقل ۵۰ متری آن‌ها، ساخت و سازها موجب ورود انواع آلودگی‌ها به ویژه فاضلاب سیاه به این پهنه‌های آبی می‌شود.
یعقوب‌زاده ادامه داد: این اقدام هم برای زیستمندان تالاب‌ها شامل پرندگان و آبزیان و هم برای تمامی مردم منطقه و روستاها اثرات بدی در بهداشت و سلامت به دنبال خواهد داشت.
این کارشناس ادامه داد: متأسفانه دستگاه‌های متولی مانند جهاد و آب منطقه‌ای در پاسداشت از حقوق عموم در این زمینه جدیت لازم را نداشته‌اند.
یعقوب‌زاده تصریح کرد: بلندمرتبه‌سازی روی بادها تأثیر می‌گذارد و آلودگی هوا هم در برخی از شهرها به خاطر مسدود شدن جریان‌های بادهاست.
برچسب ها :
ارسال دیدگاه
