کپی از روی کپی   
«شام ایرانی» کپی از برنامه‌ای است که از شبکه‌های ماهواره‌ای فارسی‌زبان پخش می‌شد. در شبکه «من‌وتو» برنامه‌ای با عنوان «بفرمایید شام» از سال ۲۰۱۰ پخش می‌شد که مورد توجه بینندگانش قرار گرفته بود. جالب اینکه گفته می‌شد این برنامه خودش از برنامهCome Dine with Me کپی شده است. «شام ایرانی» تاکنون چهار کارگردان به خودش دیده که این چهار کارگردان هر کدام با نگاه و اهداف خاصی، اثرشان را روانه شبکه نمایش خانگی کرده‌اند که به‌ راحتی کیفیت هر کدام قابل ‌مقایسه است. بیژن بیرنگ، محمد شایسته، سروش صحت و سعید ابوطالب تاکنون قسمت‌ها و فصول مختلف این برنامه را ساخته‌اند. 
وقتی بیژن بیرنگ در سال ۹۰ می‌خواست شام ایرانی را بسازد، انتقادهای زیادی به او شد. مهم‌ترین نقد‌ها به او همان موضوع کپی‌برداری از نمونه من و تویی‌اش بود. او درباره دلایلش برای ساختن چنین برنامه‌ای گفته بود: «چرا نمی‌توانیم در ایران یک شام ایرانی بسازیم؟ نه با سلبریتی‌ها، با آدم‌های معمولی. شام ایرانی که من ساختم حرفش این بود که ایران یک سفره برای همه آدم‌هاست. این شام ایرانی با نگاه ملی و میهنی ساخته شد. ولی این کار را از قسمت هشتم به بعد از من گرفتند و چیز دیگری شد». هر چند او در سری اول و در تنها دو قسمتی که ساخت، سراغ چهره‌های مشهور رفت. او برای برنامه شام ایرانی بخش آقایان سراغ رامبد جوان، اشکان خطیبی، سروش صحت و مهدی پاکدل رفت و از بهاره رهنما، شقایق دهقان، لادن طباطبایی و سحر زکریا برای قسمت خانم‌ها دعوت کرد. جالب اینکه این قسمت‌ها سال‌ها بعد، از شبکه نسیم تلویزیون پخش شد و طرفداران زیادی هم داشت. فارغ از دعوای حضور سلبریتی‌ها یا آدم‌های معمولی در این برنامه، می‌توان گفت این دو قسمت از استاندارد‌هایی برخوردار و مشخص بود عواملش راهبرد و هدف خاصی را برای ساخت برنامه طراحی کرده‌اند اما پس از دو قسمت بیرنگ کنار گذاشته شد.  
محمد شایسته که بیشتر به ‌عنوان تهیه‌کننده می‌شناسیمش، در سری دوم سراغ چهره‌های بانمک رفت و هدفش بیشتر خنداندن مخاطبان بود. حضور اکبر عبدی، محمدرضا شریفی‌نیا و فیروز کریمی با همین استدلال بود اما او هم از این برنامه کنار رفت و از خودش دقایق خنده‌داری در فضای مجازی گذاشت. تهیه‌کننده شام ایرانی برای سری سوم، سروش صحت را انتخاب کرد و او هم با نگاه خودش سه قسمت را ساخت که حال و هوای سریال‌هایش را داشت. نیمی از فصل‌های شام ایرانی را سه کارگردان ساختند و نیمی دیگر را فقط سعید ابوطالب ساخته است.  
ابوطالب به ‌واسطه ارتباطات بین‌المللی و تکیه بر تجربه دوران نمایندگی مجلسش رفت سراغ هنرمندان کشور‌های همسایه حتی دوربینش را به ترکیه و لبنان برد و می‌خواست این سری شام ایرانی با قبلی‌هایش متفاوت باشد. هدف اصلی این سه قسمت گسترده‌تر کردن دامنه ارتباطات و ردوبدل فرهنگ‌ها و سنت‌ها بود. حتی در این سه قسمت لحظات شیرین و خوبی هم برای مردم رقم خورد و بعضی قسمت‌هایش در فضای مجازی وایرال شدند اما پس از این سه قسمت و خروج میهمان‌های خارجی به یک ‌باره برنامه افت کرد و از هدف اولیه‌اش فرسنگ‌ها دور شد. ابوطالب دوباره برگشت به الگوی کارگردان‌های قبلی خودش و افت برنامه از همین ‌جا شروع شد تا جایی که انتقادهای مردم از شام ایرانی ابوطالب بالا گرفت. 

یک «شام ایرانی» نچسب
سری جدید برنامه شام ایرانی ابوطالب پس از چهار سال، دوباره در پلتفرم فیلیمو منتشر شده است. در قسمت جدید نکات آزاردهنده‌ای وجود دارد که موجب می‌شود نظر مخاطب درباره برنامه‌ای که در ظاهر جذاب است، عوض شود. به لحاظ فنی فصل جدید این برنامه آش شلم‌شوربایی است که پسندیدن آن را برای مخاطب بسیار سخت کرده است. چند نکته درباره قسمت‌های جدید شام ایرانی فهرست‌وار ذکر می‌شود تا برسیم به مهم‌ترین ضعف ساخته جدید ابوطالب!

ضعف‌های ساختاری ساخته جدید ابوطالب
در فصل اول سری جدید یکی از تدابیر گروه شام ایرانی، اضافه کردن بازی مافیا به شام ایرانی بود. 
اتفاقی که با حضور امیرعلی نبویان یکی از بازیکنان شناخته ‌شده‌ بازی مافیا همراه با همسرش رخ داد. جدا از اینکه جای بازی مافیا در شام ایرانی نبود، اختصاص دادن حدود ۲۰ دقیقه به مافیا در اواسط برنامه موجب کند شدن ریتم این رئالیتی‌شو شد.
در همین فصل، امیر کربلایی‌زاده به عنوان مجری و ناظر در برنامه حضور پیدا کرد که در دو فصل بعدی حذف شد و مخاطب در قسمت‌های بعد بدون هیچ توضیحی امیر کربلایی‌زاده را ندید یا  در فصل اول عنوان شد تفاوت سری جدید «شام ایرانی» با نمونه‌های قبلی در این است که  دوربین با استفاده از فضای خانوادگی زندگی هنرمندان وارد خانه و خانواده آن‌ها می‌شود و در این قسمت‌ها میزبان با خانواده از میهمانان پذیرایی می‌کند. اما جز فصل اول که کمند امیرسلیمانی با فرزندش و حدیث میرامینی با همسرش مقابل دوربین ظاهر شدند بقیه فصل‌ها مخاطب نشانی از حضور اعضای خانواده شرکت‌کنندگان ندید، همین مسائل نشان می‌دهد مخاطب با یک برنامه شلخته، بی‌نظم و بلاتکلیف روبه‌رو است. با همه این‌ها آنچه سبب شده فصل جدید برنامه شام ایرانی نسبت به فصل‌های پیشین نچسب باشد فقط ایرادهای فنی نیست که البته همین‌ها هم در جایگاه خود قابل بحث هستند اما وقتی پای مسائل اخلاقی به میان آید سایر کاستی‌ها رنگ می‌بازد. 

بی‌توجهی به حفظ کرامت میهمان
میهمان‌نوازی و حفظ کرامت میهمان از مهم‌ترین مسائلی است که تقریباً تمام خانواده‎‌های ایرانی به آن پایبند هستند. شاید بعضی فرهنگ‌ها و سنت‌ها در طول زمان دستخوش تغییراتی شده باشد اما آداب میهمان‌نوازی همچنان برای خانواده ایرانی اهمیت دارد. در دین و سنت ما بارها بر حفظ کرامت میهمان توصیه شده و عجیب است که سعید ابوطالب به این مسئله مهم در برنامه شام ایرانی‌اش بی‌توجه بوده است. چطور برنامه‌ای که با محوریت سفره ایرانی ساخته شده می‌تواند به مسئله آداب میهمان‌نوازی بی‌تفاوت باشد؟ اوج بی‌توجهی ابوطالب به این مسئله در فصل دوم عیان شد به طوری که صدای مخاطب هم درآمد. 
در قسمت‌های این برنامه که با حضور پژمان بازغی، حسین رفیعی، عبدالله روا و سیروس همتی ساخته شد و به طور خاص در قسمتی که بازغی در جایگاه میزبان بود او چندین بار اظهار خستگی کرد و گفت اگر می‌دانستم خستگی این برنامه چقدر است اصلاً شرکت نمی‌کردم! 
بی‌نزاکتی آقای بازغی به همین جا ختم نشد، او در دو قسمت بعدی فقط به عنوان ناظر سر میز شام نشست و به عنوان میهمان از خوردن شام میزبان صرف ‌نظر کرد. 
بازغی در روز میهمانی سیروس همتی پیش از شروع غذا گفت در مسیر رسیدن به آنجا یک ساندویچ خورده و دیگر نمی‌تواند شام بخورد. وقتی هم که رفیعی از او پرسید در این صورت چطور می‌خواهد امتیاز بدهد، پاسخ داد غذا را با خودش به خانه می‌برد و روز بعد امتیازش را اعلام می‌کند. 
قسمت چهارم که میهمانی در خانه حسین رفیعی برگزار شد باز هم بازغی بشقاب غذایش را خالی گذاشت! این ‌بار گفت معده‌اش دچار مشکل شده و نمی‌تواند غذایی بخورد. بعد هم به داوران گفت هدفش از شرکت در این مسابقه فقط گپ و گفت و معاشرت با دوستانش بوده و امتیاز برایش اهمیتی ندارد.پس از پایان قسمت چهارم مخاطبان نسبت به رفتار بازغی و صحبت‌هایی که در زمان میزبانی‌اش  داشته  واکنش نشان دادند و نوشتند بازغی به مخاطبانش بی‌احترامی کرده و از سعید ابوطالب خواستند توضیح بدهد چرا فردی  را که حتی حاضر به خوردن غذاها نیست به این مسابقه دعوت کرده است؟رفتار دور از ادب سلبریتی‌ها در این برنامه به همین جا ختم نشد و در آخرین قسمت فصل سوم که روز یکشنبه ��نتشر شد، در سکانسی از این برنامه که الیسا فیروزآذر میزبان بود،  در مقابل صحبت‌های زهرا داوودنژاد که میهمان خانه‌اش بود واکنش زشتی نشان داد که سبب ناراحتی داوودنژاد شد. 

شام ایرانی بلاتکلیف
به این ترتیب مخاطب در سری جدید «شام ایرانی» علاوه بر اینکه با یک برنامه بلاتکلیف روبه‌رو است، با اثری مواجه است که کاملاً از اهداف اولیه‌اش که تصویر و بازنمایی سفره و فرهنگ ایرانی است، فاصله گرفته!  
متأسفانه ابوطالب نشان داده اولویت‌هایش در ساخت برنامه بیشتر دغدغه نان است تا حفظ و پاسداشت فرهنگ اصیل ایرانی. مصداق این ادعا قسمت‌هایی است که سلبریتی‌ها درباره مشکلاتشان در جامعه ایرانی صحبت می‌کنند. در برنامه‌ای که با هدف روایت و تصویر سفره ایرانی ساخته شده و از پلتفرم پخش می‌شود و مخاطب هم با آگاهی از عنوان برنامه باید از جیبش هزینه کند تا آن را ببیند، غر زدن سلبریتی‌ها چه جایگاهی دارد؟  مردم در شرایط فعلی جامعه با مشکلاتی دست به گریبان هستند که دیگر نمی‌توانند نگران پریشان ‌احوالی‌های اینچنینی سلبریتی‌های محترم باشند و آقای ابوطالب باید این مسئله را به مردم ببخشد!
خلاصه اینکه «شام ایرانی» به جای اینکه محملی باشد برای شناخت آیین‌ها، آداب و رفتار‌های صحیح جامعه ایرانی نه تنها این دغدغه را تأمین نمی‌کند که مخاطب آن را دنبال می‌کند تا آسیب‌های روحی و اخلاقی برخی از بازیگران سینما و تلویزیون را از نزدیک به تماشا بنشیند. 

خبرنگار: خدیجه زمانیان