بر این اساس، در پروازهای داخلی سال1402، 68 فرودگاه در روند جابه‌جایی مسافر، به شرکت‌های هواپیمایی ایرانی در پروازهای داخلی سرویس داده‌اند که همانند سال گذشته فرودگاه‌های مهرآباد تهران، مشهد،کیش و شیراز در حمل مسافر به ترتیب رتبه‌های اول تا چهارم را داشته و سایر فرودگاه‌های کشور در رتبه‌های بعدی قرار می‌گیرند.
با این تفاسیر و آمار و ارقام، می‌توان به نقش استراتژیک شهر مشهد در جابه‌جایی مسافر پی ‌برد که البته بر کسی پوشیده نیست، اما اینکه آیا ظرفیت حمل‌ونقل هوایی این شهر در همین حد است یا خیر، موضوعی است که نیاز به بررسی دارد.
فرودگاهی که به عنوان یکی از بزرگ‌ترین و پررفت‌وآمدترین فرودگاه‌های ایران و به دلیل وجود حرم مطهر امام رضا(ع)، سالانه میلیون‌ها مسافر داخلی و خارجی در آن، نشست و برخاست می‌کنند که  البته بخشی از این مسافران به دلایل مختلف، پیش از ورود به مشهد، وارد دیگر شهرهای کشور شده و پس از آن به مشهد می‌آیند.

رتبه دوم مشهد در حمل مسافر بین‌المللی
بررسی آمار پروازهای شهر مشهد در کتاب حمل‌ونقل کشوری نشان می‌دهد در سال ۱۴۰۱ مجموع پروازهای مشهد ۵۹ هزار و ۷۹ پرواز بوده و این عدد 30/10 درصد پروازهای کل کشور است و سال ۱۴۰۲ نیز با ۵۷ هزار و ۳۸۳ پرواز سهمی معادل 34/10 درصد از پروازهای کل کشور را به خود اختصاص داده است که هرچند از نظر سهم پرواز در کشور افزایش داشته است اما در مجموع 87/2 - درصد کاهش پرواز داشته‌ایم.
 فرودگاه‌های مهرآباد تهران، مشهد، امام خمینی(ره)، اصفهان، بندرعباس و شیراز به ترتیب رتبه اول تا ششم را از نظر بیشترین تعداد نشست و برخاست هواپیماها به خود اختصاص داده‌اند.
براساس رتبه‌بندی فرودگاه‌های کشور در پروازهای بین‌المللی به طورکلی، در سال1402، 35فرودگاه در حمل مسافر به شرکت‌های هواپیمایی ایرانی در پروازهای بین‌المللی خدمات ارائه کرده‌اند که از این میان، فرودگاه‌های امام خمینی(ره)، مشهد، شیراز و اصفهان در حمل مسافر بین‌المللی رتبه‌های اول تا چهارم را دارند و سایر فرودگاه‌ها در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند.

رشد 19درصدی اعزام و پذیرش مسافر در هشت ماهه ابتدای سال
براساس کتاب آماری حمل‌ونقل کشوری، در سال1402، تعداد 554 هزارو 777 نشست و برخاست در کل فرودگاه‌های کشور انجام گرفته که نسبت به سال 1401 (573 هزارو 711)، 30/3-درصد کاهش عملکرد را نشان می‌دهد .با این حال، عملکرد هشت ماهه ابتدای سال فرودگاه مشهد، حاکی از آمار دیگری است.
به گفته سخنگوی فرودگاه‌های استان خراسان رضوی در هشت ماهه 1403، فرودگاه مشهد 44هزار و 915 نشست و برخاست داشته و 6میلیون و 51هزار و 747 مسافر اعزام و پذیرش شدند و از آنجایی که این فرودگاه در هشت ماهه سال1402، 38هزار و 12 پرواز نشست و برخاست و 5میلیون و 71هزار و 442 مسافر اعزام و پذیرش داشته است این آمار نشان‌دهنده 18درصد رشد در نشست و برخاست و 19درصد رشد در اعزام و پذیرش مسافر است.
حسن جعفری با اشاره به اینکه فرودگاه مشهد در میان تمام فرودگاه‌های بین‌المللی کشور که تحت مالکیت شرکت فرودگاه‌هاست، بیشترین آمار اعزام و پذیرش مسافر و نشست و برخاست پروازهای خارجی را داراست، اضافه می‌کند: همچنین این فرودگاه در میان تمام فرودگاه‌های کشور (تحت مالکیت و غیرمالکیت شرکت فرودگاه‌ها و ناوبری هوایی ایران)، پس از فرودگاه امام(ره)، دومین فرودگاه در زمینه اعزام و پذیرش و نشست و برخاست پروازهای بین‌المللی است.
وی همچنین در زمینه پروازهای داخلی می‌گوید: در هشت ماهه ابتدای سال در این فرودگاه، 34هزار و 705 پرواز نشست و برخاست و 4میلیون و 674هزار و 383 مسافر اعزام و پذیرش شدند در حالی که در هشت ماهه1402، 29هزار و 420 پرواز نشست و برخاست و 3 میلیون و 958 هزار و 612 مسافر اعزام و پذیرش داشته است که این ارقام نیز نشان‌دهنده 18درصد رشد در نشست و برخاست و 18درصد رشد در پذیرش و اعزام مسافر است.

رشد 11 درصدی پروازهای خارجی فرودگاه مشهد
سخنگوی فرودگاه‌های استان خراسان رضوی از رشد 11درصدی در نشست و برخاست پروازهای خارجی خبر داده و تأکید می‌کند: در هشت ماهه ابتدای امسال، 4هزار و 554 نشست و برخاست با 597 هزار و 229 مسافر اعزام و پذیرش در این فرودگاه داشته‌ایم و در مقایسه با هشت ماهه1402که 4هزار و 102 پرواز نشست و برخاست با 517 هزار و 425 مسافر در این فرودگاه اعزام و پذیرش شدند، شاهد 11درصد رشد در نشست و برخاست و 15درصد رشد در اعزام و پذیرش مسافر خارجی هستیم.
جعفری ضمن مقایسه پروازهای بین‌المللی این فرودگاه طی امسال و سال گذشته خاطرنشان می‌کند: براساس این پروازها که شامل پروازهای خارجی، حج و عتبات است، طی هشت ماهه امسال در فرودگاه مشهد 10هزار و 210 پرواز بین‌المللی نشست و برخاست و 
یک میلیون و 377 هزار و 364 مسافر اعزام و پذیرش انجام شده است، در صورتی که در هشت ماهه سال1402 در این فرودگاه، فقط 8هزار و 592 پرواز بین‌المللی نشست و برخاست داشته و یک میلیون و 112 هزار و 830 مسافر اعزام و پذیرش شدند که این آمار هم نشان‌دهنده 19درصد رشد در نشست و برخاست پروازهای بین‌المللی و 24درصد رشد در زمینه اعزام و پذیرش مسافر بین‌المللی است.

16 کشور اسلامی به مشهد پرواز مستقیم دارند
سخنگوی فرودگاه‌های استان خراسان رضوی در گفت‌وگو با قدس خراسان در این باره می‌گوید: در حال حاضر فرودگاه هاشمی‌نژاد مشهد از 16 شهر در کشورهای اسلامی پرواز دارد که این شهرها شامل استانبول، بصره، بغداد، بیروت، جده، دبی، دمام، دوشنبه، شارجه، قندهار، کابل، کراچی، کویت، لاهور، مزارشریف و مسقط است.
جعفری ادامه داد: این فرودگاه در مجموع از ۲۱ ایرلاین داخلی و خارجی پرواز دارد که 9 ایرلاین خارجی آن شامل: آریانا افغان، ایر عربیا، پگاسوس، ترکیش، الجزیره، العراقی، فلای دبی، کام ایر و کویت ایر است و ۱۲ ایرلاین داخلی نیز با عناوین آوا، ایران ایر، ایران ایرتور، تابان، زاگرس، سپهران، کاسپین، کیش ایر، ماهان، معراج، پارس ایر و وارش دارد.
وی با بیان اینکه رایزنی درباره برقراری پروازهای جدید، به شرکت‌های هواپیمایی و سازمان هواپیمایی کشوری مرتبط است، افزود: سه کشور بحرین، قطر و عمان ازجمله کشورهایی هستند که در گذشته به مشهد پرواز داشتند و مسافران بسیاری از این کشورها وارد شهر مشهد می‌شدند ولی در حال حاضر نزدیک به هشت سال است که فرودگاه مشهد پروازی از این کشورها ندارد. عربستان نیز در زمره همین کشورها بود که به‌تازگی پروازش از مشهد به دمام برقرار شد.

ظرفیت افزایش پرواز خارجی وجود دارد
سخنگوی فرودگاه‌های استان خراسان رضوی با اشاره به زیرساخت‌های موجود در این فرودگاه گفت: از نظر توسعه ترمینالی، کمبودی برای افزایش پروازهای خارجی وجود ندارد اما این توسعه به نیاز و درخواست شرکت‌های هواپیمایی به شرکت فرودگاهی مشهد بستگی دارد و با توجه به زیرساخت‌ها در صورت درخواست شرکت‌ها، ما این امکان را داریم و ظرفیت افزایش پرواز خارجی وجود دارد.
جعفری با اشاره به حضور مسافران خارجی در مشهد خاطرنشان کرد: مسافران برخی مسیرها همچون کشور عراق از طریق شهرهای آبادان، اهواز یا فرودگاه امام(ره) و مهرآباد تهران وارد ایران می‌شوند درنتیجه در اولین مبدأ ورودشان، مسافر خارجی محسوب می‌شوند و پس از آن با توجه به اینکه از شهرهای دیگر ایران وارد مشهد می‌شوند، برای شهر ما مسافر داخلی به شمار می‌روند. 

انگلستان و تانزانیا بیشترین زائران مشهد در میان کشورهای اروپایی و آفریقایی را دارند
باتوجه به اینکه بخش وسیعی از زائران خارجی حرم امام هشتم(ع) به ویژه اروپایی‌ها و آفریقایی‌ها از طریق شهرهای دیگر وارد ایران می شوند به سراغ مدیر زائرین غیرایرانی حرم مطهر امام رضا(ع) رفتیم تا به آمار دقیق‌تری از عنوان کشورهای خارجی دنیا که به مشهد زائر دارند، دست یابیم. 
حجت‌الاسلام سیدمحمد ذوالفقاری در گفت‌وگو با قدس خراسان با بیان اینکه به صورت مستمر زائرانی از کشور انگلستان به زیارت امام هشتم(ع) می آیند، می‌گوید: از میان کشورهای اروپایی، انگلستان و از میان کشورهای آفریقایی، تانزانیا، بیشترین زائران را در مشهد دارند که در همین ایام تعطیلات آخر سال به زیارت امام هشتم(ع) می آیند همان‌طور که هفته گذشته دو کاروان 160 و 80 نفره از این کشور زائر حرم امام رضا(ع) شدند.
وی با اشاره به اینکه مشهد هر ساله میزبان زائران پاکستانی، هندی و لبنانی مقیم کشورهای آفریقای جنونی، تانزانیا، کنیا و ماداگاسکار است، ادامه می‌دهد: کشورهایی همچون فرانسه، سوئیس، بلژیک، آذربایجان، مالزی، اندونزی، روسیه و چین نیز ازجمله کشورهایی هستند که هر ساله به مشهد برای زیارت می آیند ولی هیچ‌کدام پرواز مستقیم به شهر مشهد ندارند. 

زائران خارجی مشهد مستقیم در مشهد فرود بیایند
براساس وضعیت آماری کتاب حمل‌ونقل فرودگاهی کشور و با وجود امکانات و ظرفیت خدمات این فرودگاه و نیز باتوجه به جایگاه مذهبی و فرهنگی شهر مشهد در میان سایر کشورهای مسلمان و همسایه در منطقه، این شهر می‌تواند افزایش چشمگیری در سهم خود از پروازهای بین‌المللی داشته باشد و بسیاری از پروازهایی که اکنون از مسیر شهرهای دیگر ایران انجام می‌شود، اما مسافر آن قصد عزیمت به مشهد را دارد، به صورت مستقیم در این شهر فرود بیاید. از آنجایی که حمل‌ونقل هوایی به عنوان یکی از اصلی‌ترین روش‌های سفر برای زائران و گردشگران به شمار می‌رود، توجه به تقویت و توسعه زیرساخت‌های کنونی استان در این زمینه، علاوه بر افزایش زائر و مسافر خارجی، به رشد اقتصادی و جذب سرمایه‌گذاری‌های خارجی برای استان نیز کمک بزرگی خواهد کرد. 

خبرنگار: عفت رضوی