زیبایی‌های گیلان در ابعاد، زوایا و سرفصل‌های مختلف کم‌نظیر و حتی بی‌نظیر است. از سرسبزی و طراوت انبوه درختان هیرکانی گرفته تا نیلگونی سواحل خزر و یا پشتوانه میلیون ساله تاریخی و وجود اماکن و کشفیات تاریخی و باستانی، همه گواه سبقه، پیشینه و پس‌زمینه قدمت‌دار این استان است، استانی که به واسطه ظرفیت‌های طبیعی و تاریخی‌اش، سالیانه میلیون‌ها مسافر و گردشگر را در خود می‌بیند.
شهرک تاریخی ماسوله یکی از مناطق تاریخی گیلان است که در ۲۵کیلومتری جنوب غربی شهرستان فومن واقع شده و یکی از شاهکارهای معماری سنتی و تاریخی ایران و حتی جهان به شمار می‌رود.

انتظار بیش از یک دهه
این شهر تاریخی در کنار رودخانه‌های جاری بر پهنه صخره سنگ‌ها، اراضی شالی و باغ‌های چای و معماری پلکانی گلی منحصر به فرد در دل کوهستان همراه با پنجره‌های چوبی و گلدان‌های شمعدانی رنگ به رنگ واقع شده که دیدن مناظر زیبایش چشم، ذهن و فکر هر بیننده‌ای را متحیر می‌کند.
شهرک تاریخی ماسوله سال ۱۳۵۴ با شماره ۱۰۹۰ در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسید و ثبت جهانی آن از سال ۱۳۹۰ در دستور کار قرار گرفت و با گذشت بیش از یک دهه همچنان در مسیر جهانی شدن قرار دارد.
همچنین شهرک تاریخی ماسوله سال ۲۰۰۷ در میراث تاریخی یونسکو به طور موقت ثبت شد تا مسیر هر گونه تغییر و آسیب به آن بسته شود و در گذر سال‌ها این شهر آمد و شد مدیران، کارشناسان بین‌المللی، ملی و استانی بسیاری را به خود دید اما همچنان چشم امیدش برای جهانی شدن، به این دید و بازدیدهاست، دید و بازدیدهایی که همچنان ادامه دارد.

پرونده ناکامی 
پرونده جهانی شدن ماسوله اندر خم یونسکو باقی مانده بود تا اینکه آبان ۱۴۰۰ ماسوله عنوان شهر کامل از نگاه ارزیابان بین‌المللی را از آن خود کرد که به اعتقاد کارشناسان گامی مهم در مسیر ثبت جهانی آن محسوب می‌شد و ارزیاب یونسکو سرانجام پس از گذشت ۱۱ سال از آغاز فرایند ثبت جهانی منظر فرهنگی ماسوله، ششم مهر ۱۴۰۱ وارد این شهر تاریخی شد و فرایند اولیه ثبت جهانی ماسوله را آغاز کرد و قرار شد نتیجه آن در شهریور ۱۴۰۲ در چهل و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو اعلام شود.
چهل و پنجمین اجلاس کمیته میراث جهانی یونسکو در حالی برگزار شد که خبر ثبت جهانی کاروانسرای تی‌تی گیلان در قالب پرونده کاروانسراهای ایران به همراه ۵۳ کاروانسرای تاریخی کشور بررسی و با تصویب اعضای کمیته به عنوان بیست و هفتمین میراث فرهنگی ملموس ایران در فهرست جهانی یونسکو ثبت شد اما از ثبت جهانی ماسوله هیچ خبری نشد.

ضرورت راه‌اندازی موزه 
«رسول فروغی» رئیس میراث فرهنگی فومن با اشاره به همدلی و انسجام فکری و عملی برای جهانی شدن ماسوله اظهار می‌کند: مسئولان استانی و شهرستان فومن برای جهانی شدن ماسوله دغدغه‌مند هستند و اقدام‌های خوبی در این راستا صورت گرفته است.
وی با تأکید بر ضرورت راه‌اندازی موزه شهرک ماسوله می‌افزاید: راه‌اندازی و ساماندهی موزه ماسوله کمک زیادی به ثبت جهانی این شهر تاریخی می‌کند.
رئیس میراث فرهنگی فومن با انتقاد از وضعیت نابسامان سیم‌های برق شهر تاریخی ماسوله بیان می‌کند: ساماندهی شهر تاریخی ماسوله بسیار اهمیت و ضرورت دارد و باید مورد توجه قرار گیرد.

پرونده ثبت جهانی اصلاح می‌شود
«ولی جهانی» مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی گیلان با اشاره به ایرادهای پرونده ثبت جهانی ماسوله اظهار می‌کند: رفع اشکالات پرونده ثبت جهانی ماسوله در دستور کار قرار دارد و این مهم از اولویت‌های میراث فرهنگی است.
وی با اشاره به پیشینه صنعت فلزگری و ذوب آهن در ماسوله می‌افزاید: با توجه به گمانه‌زنی‌ها و کاوش‌های صورت گرفته، فعالیت صنعت ذوب آهن و فلزگری در ماسوله کشف شد.
مدیرکل میراث ‌فرهنگی گیلان با بیان اینکه کشف صنعت ذوب آهن و فلزگری مسیر جهانی شدن ماسوله را سرعت بخشید، می‌گوید: آثار مکشوفه در ماسوله و اطراف این شهر تاریخی نیازمند بررسی‌های دقیق‌تر و عمیق‌تر است.

سابقه ۴۰ هزار ساله سکونت 
«فریدون بیگلری» پژوهشگر باستان‌شناسی با اشاره به کاوش‌های انجام شده در ماسوله نیز اظهار می‌کند: بر اساس کاوش‌ها و بررسی‌های صورت گرفته در ارتفاعات 2هزار و 500 متری ماسوله، آثار و شواهد نشان می‌دهد قدمت سکونت دامداران منطقه به ۷ هزار سال پیش برمی‌گردد.
این پژوهشگر حوزه باستان‌شناسی با بیان اینکه تیم خبره و توانمند باستان‌شناسی کاوش‌های کهنه ماسوله را بررسی می‌کند، می‌افزاید: آثار مکشوفه در کاوش‌های اخیر ماسوله به ثبت جهانی آن کمک می‌کند.
بیگلری با بیان اینکه آثار مکشوفه کهنه ماسوله در موزه ملی بوده و تحت مطالعه است، یادآور می‌شود: بر اساس شواهد باستان‌شناسی سابقه سکونت در منطقه ماسوله به ۴۰ هزار سال پیش برمی‌گردد.

ضرورت توجه به مسائل ایمنی 
«فرامرز مرجانی» فرماندار فومن نیز در این ارتباط با اشاره به قابلیت‌های گردشگری و تاریخی این شهرستان اظهار می‌کند: وجود شهرک تاریخی ماسوله و دژ قلعه رودخان و دیگر آثار باستانی در فومن موجب شده این شهرستان به مقصد مهم گردشگران تبدیل شود.
وی با اشاره به وابستگی اقتصاد شهری ماسوله به گردشگری می‌افزاید: حضور گردشگران و مسئله گردشگری درآمد پایدار مدیریت شهری ماسوله است بنابراین باید موانع مسیر توسعه گردشگری برداشته شود.
فرماندار فومن با تأکید بر ضرورت توجه به مسائل ایمنی در شهرک تاریخی ماسوله بیان می‌کند: شیوه‌نامه‌های ایمنی در شهر تاریخی ماسوله باید مورد توجه قرار گیرد.
مرجانی با اشاره به مسئله ترافیک و حمل و نقل شهری در ماسوله اضافه می‌کند: بسترهای ارتباطی برای کاهش ترافیک و تسهیل حمل و نقل داخل شهری در ماسوله مورد تأکید است.

خبرنگار: سمیرا محمدی