نبود وسایل سرمایشی، گرمایشی، نداشتن سرویس بهداشتی، کمبود معلم و کلی گره کور دیگر همه از مشکلات تحصیلی بر سر راه آموزش و پرورش عشایر است.

گره اول؛ نبود آموزش و پرورش مستقل
در همین رابطه مدیرکل امور عشایر استان بوشهر با اشاره به وضعیت سخت دانش‌آموزان عشایر گفت: برخی مدارس عشایری استان بوشهر سرویس بهداشتی و وسایل سرمایشی و گرمایشی ندارند.
مهدی رستمی با اشاره به اینکه وضعیت دانش‌آموزان عشایری استان بوشهر قلب انسان را به درد می‌آورد ادامه داد: ۶۰۰ دانش‌آموز عشایری استان بوشهر در سخت‌ترین شرایط مشغول به تحصیل هستند و در مدارس خود کمترین امکانات را دارند.
وی افزود: موضوع استقلال آموزش و پرورش عشایری استان بوشهر را از طریق سازمان امور عشایری پیگیری کرده و در شورای آموزش و پرورش این استان نیز خواستار توجه به این موضوع شده‌ایم.
رستمی ادامه داد: اگر دانش‌آموز عشایری این استان مشکلاتی داشته باشد باید برای پیگیری به استان مجاور مراجعه کند؛ این موضوع در خصوص تأمین نیروی انسانی مدارس عشایری نیز صادق است، در حالی که جامعه عشایری بوشهر مدیریت امور عشایر استان را مسئول پیگیری مشکلات دانش‌آموزانشان می‌دانند.
مدیر امور عشایر استان بوشهر افزود: متأسفانه بار‌ها با چشم خود دیده‌ایم ۶۰ دانش‌آموز یا کمتر یا حتی بیشتر نیز بدون سرویس بهداشتی و یا امکانات دیگر در حال تحصیل هستند که این وضعیت خوبی نیست، و من‌ امیدوارم با توجه به پیگیری‌های انجام شده تا ۶ ماه آینده شاهد اتفاق بهتری در این خصوص باشیم.
رستمی افزود: متأسفانه وضعیت مدارس عشایری استان نامطلوب و از حداقل امکانات محروم هستند و قطعاً تا زمانی که مدارس بوشهر از فارس مدیریت می‌شوند، وضع بهتر نخواهد شد.

گره دوم؛ کمبود معلم
مشکلات دانش‌آموزان عشایر تنها معطوف به استان بوشهر نمی‌شود؛ زیرا مدیر آموزش و پرورش عشایر استان فارس نیز سال گذشته با اشاره به استهلاک بالای تجهیزات مدارس سیار، دسترسی نداشتن دانش‌آموزان به زیرساخت‌های ارتباطی پیشرفته و دشواری‌های تأمین کتاب‌ها و ملزومات درسی، پیش‌بینی کرد که در سال جدید تحصیلی مدارس عشایر این استان با کمبود بیش از ۱۴۰ معلم مواجه باشند.
میثم رضازاده چگینی عنوان کرد: ما در استان فارس قریب به ۹۰ مدرسه عشایری داریم. این مدارس به چهار سبک چادری، کانکسی، اسکلت پیش ساخته و ساختمانی در فارس فعال است.
رضازاده با اشاره به وجود ۲۷۰ مدرسه چادری در فارس که ١٠٠ درصد سیار هستند و همراه با ایل حرکت می‌کنند، گفت: ١٧٠ مدرسه کانکسی نیز داریم که امکان تأمین امنیت مدرسه در آن‌ها وجود دارد.
وی با اشاره به وجود حدود ٣٨ مدرسه اسکلت پیش ساخته در استان، اعلام کرد ٢٧ مدرسه شبانه روزی مقطع متوسطه داریم که شامل مدارس متوسطه عشایری است و ۵ هزار دانش‌آموز در این مدارس مشغول به تحصیل هستند.
مدیر آموزش و پرورش عشایر فارس با اشاره به وجود
 ١٢ هزار دانش‌آموز عشایری در این استان، تعداد نیرو‌های شاغل را هزارو200 نفر اعلام و خاطرنشان کرد به همین تعداد هم نیروی بازنشسته در فارس وجود دارد.
رضازاده با بیان اینکه مدرسه کپری عشایری در فارس نیست، گفت: چهار نمایندگی شامل کازرون ویژه غرب فارس، در فراشبند ویژه جنوب غربی، در فیروزآباد تا لامرد و مرز هرمزگان و در فسا ویژه شرق فارس داریم که ۳۶ راهبر آموزشی در این چهار نمایندگی به صورت بالینی از مدارس تحت پوشش بازدید می‌کند.

گره سوم؛ محروم از ارتباط
رضازاده به چالش‌های موجود هم اشاره و خاطرنشان کرد: عشایر به هیچ رسانه‌ای دسترسی نداشته و بخش زیادی از مناطق عشایری آنتن مخابراتی هم ندارند و در زمان ثبت نام کتاب‌های درسی و... با مشکل مواجه می‌شویم.
او با بیان اینکه تأمین و تجهیز مدارس عشایری نیز با مشکلاتی مواجه است، تصریح کرد: بخشی از تجهیزات مدارس سیار در جریان حمل و نقل و جابه‌جایی مستهلک می‌شوند و به ناچار هر سال اقدام به تعویض می‌کنیم.

گره چهارم؛ محرومان از تحصیل
مدیر آموزش و پرورش عشایر فارس اظهار کرد: بخش قابل توجهی از آمار دانش‌آموزان بازمانده از تحصیل استان فارس مربوط به جامعه عشایری است و تقریباً هر ساله حدود ٢٠٠ دانش‌آموز بازمانده از تحصیل در جامعه عشایری فارس شناسایی می‌شوند.
میثم رضازاده چگینی افزود: فارس ۳۰مدرسه شبانه‌روزی متوسطه اول و دو مدرسه متوسطه دوم دارد و بقیه مدارس عشایری این استان برای تحصیل دبستانی‌های جامعه عشایر است که ۲۹۰ مدرسه چادری در نقاطی که حتی امکان انتقال کانکس نیز وجود نداشته برپاست و ۱۸۰ کانکس نیز مدرسه‌ییلاقی فرزندان فارس است.
به گفته او در برخی نقاط فارس که دانش‌آموزان همراه با خانواده‌های خود اسکان نیم فصلی دارند به آن‌ها کانکس اختصاص می‌یابد.

گره پنجم؛ نیازهای معلمان فداکار
وی در گفت‌وگویی عنوان افزود: یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که باید به آن اشاره کرد، نیاز‌های آموزگاران مدارس عشایری است که در قانون و به دنبال آن در فیش‌های حقوقی آن‌ها نیز مورد بی‌توجهی قرار گرفته است.
وی ادامه داد: معلمان سختی کوچ را به جان می‌خرند و آموزش و پرورش حتی امکان فراهم کردن چادری مجزا برای آن‌ها را ندارد تا بتوانند پس از طی مسیری طولانی برای تدریس، در آن استراحت کنند.
رضازاده اضافه کرد: به عنوان نمونه برخی از معلمان مدارس عشایری فارس برای حاضر شدن بر سر کلاس‌های درس باید از شیراز به بندر دیلم بوشهر بروند و این رفت و آمد‌ها هزینه بالایی برای آن‌ها دارد.

گره ششم، سرانه‌ای که نیست!
موضوع دیگری که در ارتباط با مدارس عشایر مطرح است تقویت تجهیزات، فراهم کردن زیرساخت‌ها و افزایش سرانه دانش‌آموزی عشایری است.
مدیر آموزش و پرورش عشایری گفت: با اینکه هرساله تجهیز مدارس عشایری در دستور کار است، اما پراکندگی و کوچکندگی عشایر سبب استهلاک بالای این تجهیزات می‌شود و تجهیز و به‌روزرسانی این امکانات را ناگزیر می‌کند.
وی با اشاره به اینکه اعتبارات برای این امر کافی نیست، اضافه کرد: سرانه دانش‌آموزی نیز پاسخگوی همه نیاز‌های تدارکات (اسکان، تغذیه و آموزش) مدارس شبانه روزی نیست و این امر مدیریت این مدارس را دشوار کرده است.

گره هفتم؛ کمبود مدرسه
هر چند آمار نشان می‌دهد همه استان‌ها کم و بیش مدارس عشایری را برقرار کرده‌اند، اما آن‌طور که مدیرکل ساماندهی و هماهنگی سازمان امور عشایر ایران می‌گوید عشایر با کمبود مدرسه در مقطع متوسطه روبه‌رو هستند.
سیاوش احمدی میرقائد با بیان اینکه میزان ترک تحصیل در میان دانش‌آموزان عشایری متوسطه اول و دوم به‌شدت بالاست، اظهار می‌کند: آموزش‌وپرورش استان‌ها تلاش خود را کرده‌اند، اما نیاز عشایر بیش از مدارس موجود است.
به‌گفته وی، بیش از ۹۰درصد دانش‌آموزان عشایری در مقطع ابتدایی در مدرسه حاضر می‌شوند، اما میزان باسوادی در مقطع متوسطه دوم تا ۴۰درصد کاهش پیدا می‌کند و به ۵۰درصد می‌رسد. ‌
به گفته مدیرکل ساماندهی و هماهنگی سازمان امور عشایر ایران برای هر هشت نفر در بخش عشایری یک معلم مورد نیاز است، اما ۷۵درصد از کلاس‌های عشایری به‌صورت چند پایه اداره می‌شود.
وی ادامه داد: بیش از ۲۰هزار و ۳۰۰فرهنگی اعم از مدیران و معلمان و مشاوران در این بخش مشغول به‌کار و ۱۶هزار نفر از فرهنگیان در بخش عشایر مستقیم با موضوع آموزش درگیر هستند، اما با توجه به آمار، ۲۸هزار معلم دیگر در این بخش نیاز است؛ گرچه مسئولان این نیاز را ۳هزار نفر اعلام می‌کنند.
تراکم کلاسی در مدارس عشایری ۱۵نفر است و آن‌طور که کارشناسان این بخش اعلام می‌کنند، تجهیزات و نیروی انسانی، دوموضوع اساسی در زمینه مدارس عشایری است. ‌

گره آخر
به گفته میر قائد ۱۱۹هزار و ۳۲۸پسر و ۱۰۴هزار و ۴۷۳دختر در تمام مقاطع تحصیلی در مدارس عشایری تحصیل می‌کنند که به‌طور جزئی‌تر، در مقطع ابتدایی ۱۶۱هزار و ۳۲۰نفر، متوسطه اول، ۴۳هزار و ۸۵۸نفر و متوسطه دوم، ۱۸هزار و ۶۲۳نفر دانش‌آموز عشایری در کشور داریم.
وی اضافه کرد: آمارها نشان می‌دهد تعداد دانش‌آموزان دختر، ۷۷هزار و ۵۵۸نفر در مقطع ابتدایی است که به‌دلیل دور بودن مدارس و شرایط خاص خانواده‌ها از این تعداد، ۱۹هزار و ۱۸نفر به متوسطه اول و ۷هزار و ۸۹۷نفر به متوسطه دوم ورود می‌کنند و برای تعداد قابل توجهی از آن‌ها امکان ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر فراهم نمی‌شود. ‌