قیام ابعاد مختلفی دارد؛ مبارزه با ظلم، مبارزه با فساد، اینکه چه کسی شایستگی حاکمیت بر مسلمانان را دارد و ابعاد مختلف اجتماعی و فرهنگی بخشی از این اهداف هستند. از آنجایی که مجموع این ابعاد را در قیام امام حسین(ع) می‌بینیم اینکه قیام‌های بعدی که در جامعه اسلامی شکل می‌گیرد، متناسب با اینکه چه افرادی قیام‌ها را شکل می‌دهند و در رسیدن به اهداف خود از قیام امام حسین(عر) یاد می‌کنند؛ قیام امام حسین(ع) قیامی شاخص است.
امام حسین(ع) شخصیتی فرامذهبی است ایشان فقط مخصوص به شیعیان نیست و کل جامعه اسلامی آن زمان نیز امام حسین(ع) و تفکرات او را به عنوان فردی شایسته از خاندان رسالت و دارای شخصیتی والا قبول داشتند. به همین خاطر افرادی که در دوره‌های بعد قیام کردند متناسب با اهدافی که داشتند الگوگیری قیام امام حسین(ع) را سرلوحه برنامه‌های خود قرار دادند. البته منظور از این قیام‌ها، حرکت‌های مربوط به معصومین(ع) نیست بلکه مجموعه‌ای از افراد که خاندان اهل بیت(ع) را به عنوان رهبران سیاسی خود قبول داشتند که طیفی از آن‌ها شیعیان دوازده امامی هستند.
هر چه رنگ شیعی این قیام‌ها بیشتر می‌شد، الگوبرداری از قیام امام حسین(ع) نیز بیشتر بود. از اعتراض عبدالله بن عفیف ازدی تا سخنرانی‌های امام سجاد(ع) و حضرت زینب(س)، قیام توابین و قیام مختار همگی از جمله اعتراض‌ها و قیام‌های پس از شهادت امام حسین(ع) محسوب می‌شوند. اعتراض‌ها و قیام‌هایی متأثر از حادثه کربلا که هر چند سرکوب شدند اما زمینه‌ سقوط حکومت بنی‌امیه را فراهم کردند.
قیام توابین نخستین قیام شیعی بود که در سال 64 ه‍.ق علیه حکومت اموی در خونخواهی از امام حسین(ع) توسط مردم کوفه شکل گرفت. پس از واقعه عاشورا و شهادت امام حسین(ع) و یارانش در سال ۶۱ ه‍.ق، برخی شیعیان که با وعده بیعت، از امام(ع) دعوت کرده بودند به کوفه بیاید و پس از یاری نرساندن به امام(ع) پشیمان شده بودند، تصمیم گرفتند گناه و اشتباه خود را جبران کنند. آن‌ها به این نتیجه رسیدند که این ننگ جز با کشته‌ شدن در راه امام حسین(ع) و گرفتن انتقام از قاتلان او پاک نمی‌شود. پس سراغ قاتلان امام حسین(ع) رفتند تا با آنان مقابله کنند و چون اصل این جریان را در شام می‌دیدند تلاش کردند به سمت شام حرکت کرده و با لشکر بنی‌امیه و شامی‌ها درگیر شوند و قاتلان که در کوفه بودند را رها کردند.
قیام مختار جدی‌ترین حرکت شیعی برای خونخواهی امام حسین(ع) بود. این قیام در جامعه کوفه انجام شد که پیروان ائمه(ع) در آنجا بیشتر حضور داشتند. طرفداری از اهل بیت(ع) در قیام‌هایی که در کوفه انجام می‌شد بیشتر بود. البته این امر به این معنا نیست که شهر کوفه همه شیعه بودند بلکه شیعیان در کوفه درصد حضور بیشتری داشتند. گروه‌های مختلفی در آنجا ساکن بودند اما تعداد شیعیان نسبت به شهرهای دیگر مانند مکه، مدینه و... بیشتر بود.
در حرکت‌های ضدظلم و ضدبنی‌امیه، قیام مختار رنگ و بوی بیشتری برای انتقام گرفتن از قاتلان امام حسین(ع) دارد. او از ابتدا حرکت خود را بر همین مبنا گذاشت و توانست در چند نبرد بر مخالفان خود در کوفه و سپس سپاه اموی چیره شود اما در نهایت روابط خصمانه مختار با آل‌زبیر سبب شکست و کشته شدنش به دست نیروهای حاکم زبیری بصره پس از چهار ماه محاصره شد.
بعدها حرکت‌های دیگری مانند قیام زید بن علی(ع) فرزند امام چهارم بر ضد حکومت بنی‌امیه در کوفه شکل گرفت که شیعیان محور آن بودند. زید با انگیزه خونخواهی امام حسین(ع)، امر به معروف و نهی از منکر و گرفتن خلافت از دست بنی‌امیه قیام کرد. قیامی که با الگو گرفتن از قیام امام حسین(ع) و یادکرد از قیام آن حضرت انجام شد. در دوره‌های بعدی هم افرادی را مشاهده کرده‌ایم که به خونخواهی از حضرت برخاسته و با الگوگیری از قیام او با ظالمان روبه‌رو شده و مقابله می‌کنند. قیام امام حسین(ع) قیامی فراجناحی است و ابعاد مختلف فرهنگی، اجتماعی، سیاسی در این قیام دخیل هستند. امام حسین(ع) شخصیتی پذیرفته شده است و می‌توان رگه‌هایی را پیدا کرد که آن‌ها از قیام امام حسین(ع) الگو می‌گیرند، تبلیغ می‌کنند و یا اینکه حرکتی ضدظلم انجام می‌دهند. آن‌ها امام حسین(ع) را به عنوان فردی که ضد ظلم و ضد حاکمیت بنی‌امیه اقدام کرده، مطرح می‌کنند.