مانند رزمنده‌ای که در راه خدا می‌جنگد

بررسی اهمیت کسب وکار در آموزه‌های دینی به‌بهانه حادثه تلخی که به جان‌باختن شماری از معدن‌کاران زحمتکش طبسی انجامید

مانند رزمنده‌ای که در راه خدا می‌جنگد

شامگاه 31 شهریور صدای مهیب انفجار در یکی از تونل‌های معدن زغال‌سنگ طبس، از داغدار شدن و به سوگ نشستن تمام ایران خبر داد. کارگران مظلوم و سرافرازی که در دل ۲۵۰متری زمین به صورت ارتفاعی و ۷۰۰متری به صورت مورب، مشغول کسب روزی حلال برای خانواده خود بودند و در این راه جان خود را از دست دادند.


با امید به آنکه خداوند متعال روح این کارگران و مجاهدان راه خدا را قرین رحمت کند و آن‌ها را با انبیا و اهل‎بیت(ع) محشور سازد و به تعبیر روایات، در رده‎ای عظیم‎تر از شهدای راهش قرار دهد؛ با کارشناسی دینی به گفت‌وگو پرداختیم. 
حجت‌الاسلام سید محمدتقی قادری در مورد سیره اقتصادی پیامبر اعظم(ص) و اهمیت تلاش برای کسب حلال و آثار رزق و روزی در زندگی حرف‌هایی خواندنی دارد.

توصیه پیامبر(ص) به کسب روزی حلال و تقویت عزت نفس
حجت‌الاسلام قادری با اشاره به سیره اقتصادی پیامبر(ص) می‌گوید: بر اساس آنچه در آیه 21 سوره احزاب آمده است، خداوند، رسول اکرم(ص) را الگویی نیکو معرفی کرده و رفتار و گفتار آن حضرت در ابعاد گوناگون آموزنده و قابل فهم است. در سیره اقتصادی پیامبر اعظم(ص) آمده است ایشان به کار و تلاش اقتصادى برای تأمین معاش روزمره اهمیت بسیاری می‌داد و در کنار این رهنمود که دوستى دنیا ریشه همه بدی‌هاست، می‌فرمود: «اَلْکادّ عَلى عِیالِهِ کَمُجاهِدٍ فى سَبیلِ الله» یعنى فردی که با دسترنج خود، زندگى و معاش خود و عیالش را تأمین کند، مانند رزمنده‌ای است که در راه خدا می‌جنگد. همین‌طور آن حضرت فرموده است: «طَلَبُ الْحَلالِ فَریضَةٌ عَلى کُلِّ مـُسلِمٍ وَ مُسْلِمة» بدست آوردن روزى حلال بر هر زن و مرد مسلمان واجب است.
ایشان اضافه می‌کند: پیامبر اکرم(ص) در تمام امور به خداوند تکیه کرده و با رفتار و کردار خود سعی می‌کرد مسلمانان را متوجه این اصل باارزش در زندگی کند و عملاً شخصیت مستقل را در وجود آنان احیا می‌کرد. پیامبر اکرم(ص) تلاش می‌کرد مردم جامعه را به سمت و سوی تولید ثروت هدایت و تشویق کند. جامعه‌ای که مردم در آن با فقر کنار نیامده و فقیرانه زندگی نکنند و عزتشان حفظ شود.

کارگران؛ مجاهدان فی سبیل الله
این استاد حوزه و دانشگاه به برخی از روایات در این مورد اشاره کرده و توضیح می‌دهد: پیغمبر(ص) برای ترغیب و تشویق جامعه، تعبیراتی به کار می‌برد که بیش از ظرفیت فهم ماست. یکی از آن‌ها همان روایتی است که به آن اشاره شد و در بحارالانوار نقل شده و ارزش شخصی که برای روزی خانواده خود زحمت بکشد را مانند مجاهد در راه خدا دانسته است؛ مجاهدی که در خط مقدم نبرد می‌جنگد و رزم می‌کند. این تشبیه به این دلیل است که رزمنده خط مقدم، برای دفاع از امنیت جامعه تلاش کرده و جان خود را به خطر می‌اندازد. فردی هم که برای خانواده خود تلاش می‌کند، امنیت اقتصادی خانواده‌ خود را حفظ می‌کند. تلاشی که اگر صورت نگیرد و امنیت خانواده در خطر قرار گیرد، جامعه خود به خود متلاشی می‌شود.
حجت‌الاسلام قادری تصریح می‌کند: کار کردن موجب حفظ دین می‌شود. در روایتی دیگر از پیامبر اکرم(ص) داریم: «کَانَ رَسُولُ اللهِ إِذَا نَظَرَ الرَّجُلَ فَأَعْجَبَهُ قَالَ هَلْ لَهُ حِرْفَهٌ، فَإِنْ قَالُوا لَا قَالَ سَقَطَ مِنْ‏ عَیْنِی‏ قِیلَ وَ کَیْفَ ذَاکَ یَا رَسُولَ اللهِ؛ قَالَ لأَنَّ الْمُؤْمِنَ إِذَا لَمْ یَکُنْ لَهُ حِرْفَهٌ یَعِیشُ بِدِینِه» پیامبر خدا(ص) هر گاه به شخصی نگاه می‌کرد و از او می‌پرسید شغلى هم دارد، اگر می‌گفت: نه؛ می‌فرمود: از چشمم افتاد. در ادامه حضرت ثواب و پاداش کسی را که از مشقت خود نان می‌خورد بیان کرده است. «مَنْ أَکَلَ مِنْ کَدِّ یَدِهِ مَرَّ عَلَى الصِّرَاطِ کَالْبَرْقِ الْخَاطِف». هر شخصی از مشقت دست خود بخورد، از صراط‍‌، چون برق جهنده بگذرد. «مَنْ أَکَلَ مِنْ کَدِّ یَدِهِ حَلَالًا فُتِحَ لَهُ أَبْوَابُ الْجَنَّهِ یَدْخُلُ مِنْ أَیِّهَا شَاءَ» هر فردی که از دسترنج خود به حلال بخورد، براى او درهاى بهشت باز شود که از هر در بخواهد داخل شود. یا آمده است: «مَنْ أَکَلَ مِنْ کَدِّ یَدِهِ نَظَرَ اللَّهُ إِلَیْهِ بِالرَّحْمَهِ ثُمَّ لَا یُعَذِّبُهُ أَبَداً»؛ هر که از دسترنج خود بخورد، خدا به وى نظر به رحمت کند و او را عذاب نکند.

کار و تلاش؛ رمز بقای جامعه
این کارشناس دینی یادآور می‌شود: در اسلام بیکاری و سر بار دیگران بودن بسیار مورد مذمت قرار گرفته است. پیامبر اکرم(ص) نمی‌پسندید جوانی از طریق تکدی‌گری زندگی خود را بگذراند. وقتی به سیره اقتصادی رسول گرامی اسلام(ص) مراجعه کنیم، مشاهده می‌کنیم پیغمبر اکرم(ص) تلاش می‌کرد افراد را ترغیب کند با دست خود کار کرده و تولید ثروت کنند. اگر افرادی نیز ناتوان بودند، پیغمبر اکرم(ص) امکاناتی در اختیار آنان قرار می‌داد که با استفاده از آن امکانات تولید ثروت و امرار معاش کنند و از این راه آبروی آن‌ها و جامعه اسلامی محفوظ بماند. به بیان پیامبر(ص)، کار و تلاش، رمز بقای یک جامعه بوده و کسب حلال و تلاش برای رفاه خانواده مورد توجه اسلام است. آن حضرت(ص) ضمن عمل و تلاش‌های پیگیر خود، با بیانات شیوا و سخنان آموزنده آحاد مردم را در تمام مراحل به کار و تلاش راهنمایی و آنان را به فعالیت و کار تشویق و ترغیب می‌کرد تا جامعه اسلامی با اشتغال به کار از استقلال کامل بهره‌مند بوده و از رونق اقتصادی برخوردار شود.
حجت‌الاسلام قادری به روایت دیگری نقل شده در مستدرک الوسایل اشاره کرده و می‌گوید: پیامبر اکرم(ص) در روایتی دیگر فرموده است عبادت 10بخش بوده که 9 بخش آن در کار و تلاش برای بدست آوردن روزی حلال است. این روایت نیز تأیید و تأکیدی بر درآمد حلال و وابسته بودن عبادات به نوع کسب و درآمد است. از همین رو همان‌طور که گفته شد، خداوند متعال افرادی که سعی و تلاش در کسب درآمد حلال دارند را مورد توجه قرار داده و پاداش‎هایی را برای آن‌ها در نظر گرفته است. خداوند مقرر فرموده اجر کسی که در راه کسب روزی حلال برای خانواده‌اش تلاش می‎کند از مجاهد در راه خدا عظیم‎تر باشد. بنابراین می‎توان گفت به قرینه این روایت، افرادی که در راه کسب روزی حلال برای خود و خانواده‌شان تلاش می‌کنند و آسیب می‌بینند، همان اجری را می‌برند که رزمنده در میدان جنگ اجر و ثواب نصیبش می‌شود.

خبرنگار: مریم احمدی شیروان

برچسب ها :
ارسال دیدگاه