برای مقابله با مصرف زیاد بنزین ارزان چه باید کرد؟

بررسی راهکارهای کنترل مصرف سوخت و پیامدهای افزایش نرخ بنزین در گفت‌وگو با کارشناسان

برای مقابله با مصرف زیاد بنزین ارزان چه باید کرد؟

به‌تازگی علی‌اصغر نخعی‌راد، نماینده مشهد در مجلس اعلام کرده سال آینده قیمت بنزین افزایش خواهد یافت و این افزایش به‌میزانی خواهد بود که مردم تحت فشار اقتصادی قرار نگیرند. 


وی ضمن بیان اینکه هرگونه تغییر در نرخ سوخت نیازمند دریافت مجوز از مجلس شورای اسلامی است، به مردم اطمینان خاطر داد در این خصوص هیچ تصمیمی بدون رعایت قوانین و مقررات اتخاذ نخواهد شد.
نماینده مشهد در مجلس دوازدهم ضمن اعلام افزایش 15 تا 20درصدی قیمت بنزین در سال آینده، تأکید کرد مجلس با افزایش بیشتر از این رقم موافق نخواهد بود.
گفته می‌شود در حال حاضر حدود 130میلیون لیتر بنزین روزانه در کشور مصرف می‌شود که برای هر لیتر آن دولت حدود 40هزار تومان یارانه می‌پردازد.
به‌گفته جلیل سالاری، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فراورده‌های نفتی، متوسط مصرف روزانه بنزین در سال1403 تا تیرماه به 121میلیون لیتر رسیده که رقم بالایی است. تغییر ساعات اداری تأثیر مستقیم بر افزایش مصرف بنزین داشته، به‌طوری که در ساعات ابتدایی صبح، بیشتر مردم با خودروهای شخصی به‌سر کار می‌روند و در ساعات پایانی نیز که حدود ساعت 13 است، با وسایل نقلیه شخصی بیشتر تردد می‌کنند و این مسئله موجب شده ‌مصرف بنزین در کشور بیشتر شود.
کارشناسان انرژی بارها هشدار داده‌اند ادامه افزایش میزان مصرف بنزین، ایران را که خود تولیدکننده است، به‌یک واردکننده بزرگ بنزین تبدیل خواهد کرد. آمارها می‌گویند سرانه‌ مصرف بنزین در ایران حدود 1/27 لیتر به‌ازای هر نفر در روز است درصورتی که این میزان در اروپا 0/6 لیتر به‌ازای هر نفر در روز است، بنابراین مشاهده می‌کنید ایران جزو کشورهایی با مصرف نسبتاً بالای بنزین است.
بسیاری راهکار کاهش مصرف را در افزایش نرخ می‌دانند و معتقدند افزایش قیمت می‌تواند ضمن اینکه کاهش مصرف را به‌دنبال داشته باشد، قاچاق بنزین را هم تا حدی کاهش دهد.

دیر یا زود مجبور به ‌افزایش نرخ هستیم
حسن مرادی، کارشناس انرژی در گفت‌وگو با قدس صحبت از افزایش نرخ بنزین را سخن بجا و دقیقی دانست و ابراز کرد: به‌دلیل وجود یک‌سری مشکلات و همچنین برای کمک به ‌اقتصاد دیر یا زود مجبور به ‌افزایش نرخ بنزین خواهیم شد و دولت هم باید در این زمینه تدبیر کند.
وی به ‌رفتار اشتباه برخی در تخطئه کردن دولت به‌منظور افزایش نرخ بنزین اشاره و اضافه کرد: برخی درصددند با ارائه سخنان نسنجیده و با بهانه‌های واهی دولت را از افزایش نرخ منصرف کنند؛ این افراد معتقدند افزایش نرخ بنزین در افزایش نرخ سایر کالاها و خدمات مؤثر است؛ در نتیجه تأکید می‌کنند دولت نباید به‌سمت افزایش قیمت برود؛ درصورتی که ما چاره‌ای جز افزایش قیمت نداریم.
این کارشناس انرژی افزایش قیمت بنزین را یکی از راهکارهای کاهش ناترازی بنزین خواند و خاطرنشان کرد: چنانچه میزان مصرف روند پیش رو را دنبال کند، بی‌تردید در سال آینده بیش از این با افزایش مصرف و به‌تبع آن افزایش ناترازی مواجه خواهیم بود، بنابراین ناگزیر از رفتن به‌ سمت افزایش قیمت هستیم.
مرادی نظارت پیش، حین و پس از افزایش قیمت را یکی از راهکارهای مؤثر به‌منظور جلوگیری از سوءاستفاده فرصت‌طلبان دانست و تصریح کرد: بسیاری بر این عقیده‌اند پس از افزایش قیمت بنزین، برخی درصدد تعمیم دادن آن به ‌نرخ سایر کالاها و خدمات هستند؛ اما چنانچه دستگاه‌های نظارتی دولت وظیفه خود را به‌درستی انجام دهند، دست سوءاستفاده‌گران کوتاه خواهد شد.وی ضمن مؤثر خواندن تغییر سهمیه و کاهش آن برای کاهش ناترازی، ابراز کرد: به‌نظر می‌رسد دولت باید قدری از سهمیه دولتی بکاهد و به ‌سهمیه آزاد اضافه کند، چراکه به‌نظر می‌رسد سهمیه فعلی برای برخی صاحبان خودرو اضافه است.
این کارشناس انرژی در پاسخ به‌این پرسش که قیمت منطقی برای بنزین سهمیه‌ای و آزاد چه مبلغی است، گفت: نرخ حدوداً 3هزار تومان برای سهمیه‌ای و حدود 7هزار تومان برای بنزین آزاد، نرخ منطقی به‌نظر می‌رسد.
مرادی در بخش دیگری از سخنان خود به ‌فاجعه ادامه یافتن روند فعلی اشاره و یادآور شد: درصورتی که همین روند ادامه یابد، بی‌شک در حوزه اقتصاد انرژی با مشکلات و ناترازی‌های بسیاری مواجه خواهیم شد که جبران‌ناپذیر است.

تجدیدنظر در میزان سهمیه‌بندی بنزین
همچنین سعید میرترابی، کارشناس حوزه انرژی راهکارهای قیمتی کاهش مصرف بنزین را پرهزینه دانست و ضمن اینکه سهمیه‌بندی یکی از راهکارهایی است که می‌توان به آن فکر کرد، گفت: در حال حاضر سهمیه‌بندی اجرایی شده، اما به نظر می‌رسد یا میزان این سهمیه باید کاهش یابد و یا اینکه نظارت جدی بر مصرف آن در دستور کار قرار گیرد.
وی تأکید کرد: باید به این نکته هم توجه کرد بنزین با نرخ آزادی که در حال حاضر وجود دارد به دلیل اینکه تفاوت قیمتی چندانی با بنزین دولتی ندارد، عملاً بازدارندگی هم ندارد.
وی در ادامه در بیان اینکه افزایش تولید هم باید در دستور کار قرار گیرد، تصریح کرد: در این سیاست معتقدیم چنانچه برنامه‌ای برای افزایش میزان عرضه بنزین وجود دارد، باید در اولویت قرار گیرد، چراکه این سیاست می‌تواند عاملی در مسیر حل مشکل ناترازی تولید و مصرف بنزین باشد.
از طرف دیگر ایجاد تنوع در مصرف سوخت یکی دیگر از راهکارهایی است که می‌تواند فشار بر بنزین را کاهش دهد به طور مثال بهره‌گیری از ال.ان.جی و سی.ان.جی بسیار در رفع ناترازی کمک‌کننده است. 

راهکار غیرقیمتی مدیریت سوخت
در مقابل موافقان افزایش قیمت، برخی بر راهکارهای غیرقیمتی رفع ناترازی بنزین تأکید دارند و معتقدند افزایش قیمت به‌خودی خود نمی‌تواند کاهش مصرف را به‌دنبال داشته باشد. این افراد تأکید دارند تا زمانی که وضعیت ناوگان حمل‌ونقل عمومی ما بر همین منوال است، میزان استفاده از خودروهای شخصی و در ادامه بنزین کاهش نخواهد یافت.
این افراد تأکید دارند به‌دلیل اینکه افزایش نرخ بنزین از گذشته با مسائل اجتماعی گره خورده، این افزایش آن هم در شرایطی که اقتصاد ما از تورم 50درصدی رنج می‌برد، ممکن است پرهزینه باشد.
به باور این کارشناسان وجود 5/3میلیون خودرو و 11 میلیون موتورسیکلت فرسوده یکی از مهم‌ترین عوامل ناترازی بنزین است که در صورت از خارج کردن آن‌ها از چرخه مصرف، در کاهش مصرف بنزین، صرفه‌جویی بسیاری خواهد شد.
محمود مشهدی‌شریف، رئیس انجمن مراکز اسقاط و بازیافت خودروها پیش از این به خبرنگار ما گفت: حدود 50 برابر خودروهایی که سال گذشته اسقاط شده، خودرو فرسوده در کشور وجود دارد که درصورت اسقاط همه آن‌ها، 33 میلیارد و 300 میلیون لیتر و به لحاظ دلاری 22 میلیارد و 400 میلیون دلار صرفه‌جویی رخ خواهد داد.
مشهدی‌شریف ضمن بیان اینکه روزانه 9 میلیون لیتر در کشور ناترازی بنزین داریم، تصریح کرد: با اسقاط این خودروها نه‌تنها ناترازی بنزین و گازوئیل رفع می‌شود که به صادرکننده سوخت تبدیل خواهیم شد. 
با تمام این اوصاف وعلاوه بر نکات ذکرشده از سوی کارشناسان به نظر می‌رسد جای خالی فرهنگ‌سازی در مصرف انرژی در کشور ما بیش از پیش احساس می‌شود و متولیان این حوزه باید به اشکال مختلف شیوه رفتاری مصرف‌گرایانه انرژی در کشور را تغییر دهند و اگر هر شهروندی خود را موظف به رعایت اصول اولیه در مصرف انرژی بداند بی‌شک رقم قابل‌توجهی در مصرف انواع انرژی صرفه‌جویی خواهد شد.

خبرنگار: فرزانه زراعتی

برچسب ها :
ارسال دیدگاه