در مسیر تربیت و پرورش فرزندان، واقع‌بینی اصل نخست است و رعایت ظرفیت و توانایی‌های فرزند، اصل دوم. ساده‌تر اینکه والدین نباید کاری کنند که کودک از همان ابتدا دچار کمال‌گرایی افراطی شده و در آینده به نارضایتی از خودش مبتلا شود. طبیعی است هر پدر و مادری دوست داشته باشد فرزندی موفق به جامعه تحویل دهد، اما گاهی رفتار والدین موجب می‌شود کودک دچار کمال‌گرایی و گاهی از خودنارضایتی شود. مطلبی در این زمینه را به نقل از Healthy Children با ترجمه «تکتم شریفی‌راد» بخوانید.

افراطی نباشید
آرزوی موفقیت فرزندان با خودشان به دنیا می‌آید و توی دل و وجود پدر و مادر جا خوش می‌کند. با بزرگ‌تر شدن کودک، توقع والدین از او نیز بالاتر می‌رود و گاهی به حدی می‌رسد که به کودک القا می‌کنند باید همیشه در فهرست بهترین‌ها باشد. این رفتار به مرور موجب می‌شود کودک دائم نسبت به خودش این احساس را داشته باشد و خود را موظف بداند که باید بهترین باشد. این احساس موجب می‌شود فرد حتی هنگامی که کاری را به طور عادی و در سطح متوسط انجام داده است، خود را بیش از حد سرزنش کند یا حتی از ترس اینکه نتواند کارش را به بهترین نحو پیش ببرد، از ادامه یا تکرار آن امتناع کند. این فرایند می‌تواند به یک وضعیت ناسالم تبدیل شود و زندگی فرد را مختل کند.
کمال‌گرایی در حد معمول می‌تواند شرایط رشد مناسبی را برای نوجوان فراهم کند اما در صورتی که این ویژگی بیش از حد گسترش یابد، به کمال‌گرایی ناسالم و مخرب تبدیل شده و فرد را دچار بحران‌های شدیدی مثل اختلال وسواس فکری، اضطراب، افسردگی و میل به خودکشی می‌کند.
عموماً افرادی که درگیر کمال‌گرایی ناسالم هستند، بیش از شوق پیروزی، ترس از شکست خوردن را تجربه می‌کنند و ممکن است انتقادها را نوعی سرزنش برداشت کنند. گاهی حتی این افراد تشویق‌ها را هم باور نمی‌کنند و در نظرشان این تمجیدها فقط حیله‌ای هستند که برای عقب انداختن آن‌ها از دیگران بازگو می‌شوند. والدین نقش مؤثری در تنظیم میزان کمال‌گرایی فرزندانشان دارند و می‌توانند این ویژگی را به حدی که کمک‌کننده است، در فرزندشان حفظ کنند.

تشویق تلاش‌ها، نه‌خصلت‌ها
در خیلی از خانواده‌ها یا حتی مدارس رایج شده برخی کودکان به واسطه هوش بالا یا استعدادی خاص مورد تشویق و توجه قرار بگیرند. با اینکه تحقیقات ثابت کرده‌اند این افراد در آینده بیش از سایر کودکان دچار کمال‌گرایی مخرب می‌شوند اما این روال همچنان ادامه دارد. از آنجایی که تشویق برای کودکان نوعی موفقیت و به نتیجه رسیدن کارشان به شمار می‌رود، این دست از افراد معمولاً یاد نمی‌گیرند برای دیده شدن یا به نوعی رسیدن به موفقیت باید تلاش کنند. بیایید با هم نگاهی به راهکارهایی بیندازیم که به پدر و مادرها کمک می‌کند دغدغه داشتن فرزند سالم را کنترل و مدیریت کرده و در فرایند تعلیم و تربیت فرزندانشان حدی از کمال‌گرایی مفید را رعایت کنند.
روان‌شناسان به والدین توصیه می‌کنند کودکان را به واسطه تلاش و زحماتشان تشویق کنند نه به دلیل یک ویژگی ذاتی! خصلت‌ها و ویژگی‌های مثبت ذاتی باید تقویت و حفظ شوند اما یکسره مورد تشویق قرار نگیرند.
افرادی که برای یک کار تلاش می‌کنند و به خاطر آن تشویق می‌شوند معنای انتقاد را می‌فهمند و برای بهتر شدن آن هم  تلاش می‌کنند؛ اما در مقابل، کودکی که به دلیل داشتن هوش و ذکاوت بالا مورد توجه قرار بگیرد، مفهوم نقد را متوجه نخواهد شد، چراکه بر هیچ کدام از ویژگی‌های ذاتی‌اش تسلطی ندارد بنابراین هر انتقادی موجب سرخوردگی‌اش خواهد شد. این را هم در نظر داشته باشید که علم روان‌شناسی معتقد است باید سیر تلاش‌های فرد تحسین شود، نه فقط نتیجه تلاش‌ها. مثلاً اگر فرزندتان آزمون یا مسابقه مهمی پیش رو دارد، لازم است شما او را به کوشش بیشتر دعوت کنید نه اینکه برایش فقط از لذت‌های برنده شدن بگویید. این کار به کودک کمک می‌کند تا با مفاهیمی مثل رقابت، نتیجه متناسب با تلاش، کوشش برای کسب نتیجه و مسائلی از این دست آشنا شود و برای رشد بیشتر برنامه‌ریزی مناسبی انجام دهد.

برای هر کاری خودت را نکُش
در میان گذاشتن اطلاعات لازم با فرزندتان در مورد کمال‌گرایی یکی دیگر از مواردی است که باید مدنظر داشته باشید. اگر فرد نسبت به یک احساس آگاهی داشته باشد و بداند چه پیامدهایی در انتظارش است، تسلط بیشتری بر ذهنش خواهد داشت.
آسیبی که افراد دچار کمال‌گرایی به‌خصوص در سن نوجوانی به آن مبتلا می‌شوند این است که حتی برای کارهای روزانه و معمولی هم زمان و انرژی بسیار بیشتری صرف می‌کنند. در این مواقع لازم است والدین با یادآوری ارزش هر کار، به آن‌ها کمک کنند تا یاد بگیرند از صرف انرژی مضاعف برای کارهای معمولی خودداری کنند.
پدر و مادرها باید خودشان تعریف و مفهوم موفقیت در هر کاری را بدانند و به مرور آن را به فرزندشان هم بیاموزند. متأسفانه بسیاری از والدین با قهرمان‌سازی، در هر زمینه‌ای، ایده‌آل‌های ذهنی فرزندشان را به صورت غیرواقع بینانه‌ای بالا می‌برند و موجب می‌شوند کمال‌گرایی ناسالم در ذهن و اندیشه فرزندشان ریشه بدواند.
امروزه با ورود فضای مجازی به زندگی افراد و اثرگذاری شدیدتر آن بر نوجوانان، این تفکر رواج پیدا کرده است که برای مشهور و محبوب شدن حتماً باید در هر رشته و زمینه‌ای به کمال رسید! حالا این کمال با معیارهای فضای مجازی می‌تواند یک موفقیت معمولی یا یک برتری ظاهری باشد.
نکته پایانی اینکه اگر دغدغه تعلیم و تربیت فرزندتان و موفقیتش در زندگی را دارید به جای تقویت کمال‌گرایی و ایده‌آل‌سازی در او، مراقب احساساتش باشید. نوجوانان بیشتر مواقع از در میان گذاشتن احساساتشان با دیگران خودداری می‌کنند و نگران این موضوع هستند که مبادا احساسات آن‌ها مثلاً به والدین یا اطرافیانشان لطمه‌ای وارد کند. سعی کنید به فرزندتان نزدیک شوید و به او بگویید در هر شرایطی آماده شنیدن حرف‌ها و اطلاع از حال و احوال احساساتش هستید.