یادداشت
چرا باید مسیر کنونی در برابر آژانس ادامه یابد؟
سرانجام با سفر مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران موافقت شد و رافائل گروسی به تهران آمد. اهمیت سفر سوم رافائل گروسی پس از چند هفته درخواست‌های مکرر وی برای گفت‌وگو با مقامات ایرانی به دلیل همزمانی با چند برنامه دیگر دو چندان شده است.
این سفر درست یک روز پیش از نشست شورای حکام آژانس و پنج روز قبل از سرگیری مذاکرات هسته‌ای در هتل کوبورگ وین انجام گرفت. تردیدی نیست که مبنای راهبرد جمهوری اسلامی در قبال آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مبتنی بر اصل تعامل و نه تقابل است. تهران برای مدت‌ها راهبرد، همکاری خود را با آژانس در پیش گرفته بود، اما وقوع چند باره حملات خرابکارانه رژیم صهیونیستی علیه سایت‌هایی مانند نطنز و کرج سبب شد تهران به صورت منطقی برخی ملاحظات را در تفاهم‌های خود با این نهاد در نظر گرفته و در برخی تعاملات خود با آژانس تجدیدنظر کند. در ادراک نخبگان تصمیم‌ساز و تصمیم‌گیر در ایران، این گرایش فکری پس از آن رنگ و بوی جدی‌تری به خود گرفت که سرویس اطلاعات و عملیات ویژه رژیم صهیونیستی موسوم به موساد در موارد بسیاری داده‌های بدست آورده شده خود درباره پروژه هسته‌ای ایران را با اطلاعات آژانس تکمیل می‌کرد و از آن به منظور پیشبرد عملیات‌های خرابکارانه در سایت‌های اتمی بهره می‌گرفت. سخت‌گیری‌های گسترده جدید سازمان انرژی اتمی در قبال مأموران آژانس نه یک تصمیم شوق‌انگیز که اجباری احتیاط آمیز بوده است که در ورای آن، بتوان دستورالعمل‌های امنیتی تأسیسات هسته‌ای را به طور کامل تأمین کرد. بی‌اعتمادی به نهادی مانند آژانس آن جا شدت می‌گیرد که این سازمان بین‌المللی به جای آنکه با تهران با هدف حفاظت هسته‌ای همکاری به عمل آورد، نه تنها بر خلاف آن حرکت کرده که در موارد متعددی با درز شبه عمدی داده‌های ارسالی سازمان انرژی اتمی کشورمان به ایالات متحده و رژیم صهیونیستی، در واقع به آن‌ها هم در مسیر تقابل هسته‌ای با جمهوری اسلامی کمک کرده است. به هر روی، زمینه‌های انتخاب اجبارآمیز جدید ایران بر هیچ کارشناسی در حوزه هسته‌ای پوشیده نیست، اما طبیعی است که به منظور مراقبت و ممانعت از اقدامات منفی بعدی این نهاد بین‌المللی که قدرت و ظرفیت قابل توجهی در اختیار دارد، اصل همکاری‌ها با آن ادامه یافته و خواهد یافت. از همین رو بود که با سفر سوم گروسی به تهران در این بازه زمانی موافقت به عمل آمد. جمهوری اسلامی تصمیم گرفته که سفر رئیس آژانس درست یک روز پیش از شروع نشست دوره‌ای شورای حکام در روز چهارشنبه انجام شود که به طور همزمان، چند هدف را در پیش بگیرد. از یک سو، نفس انجام این سفر و ملاقات‌های گروسی با رئیس سازمان انرژی اتمی و وزیر امور خارجه می‌تواند اتمسفر روانی مثبتی را در نشست شورای حکام بگستراند و از طرف دیگر هم، با یک تفاهم دیگر –حتی شکننده- بدون آنکه امتیاز اساسی خاصی بدهد، از صدور قطعنامه‌ای علیه کشورمان در این شورا جلوگیری کند. عدم صدور قطعنامه علیه ایران در رکن حقوقی آژانس یک ضمانت دیگر هم دارد و آن، به تاریخ هشتم آذر بر می‌گردد. طبیعی است که بروز هرگونه فضای منفی در آژانس از سوی دبیر و دیگر مقامات آن به طور مستقیم می‌تواند منجر به صدور همان نگاه منفی در مذاکرات وین شود. در مجموع، رویکرد کنونی شکل گرفته در برابر آژانس و به خصوص شخص گروسی که در سیاسی کاری دست دبیران سلف خود را بسته، باید با دقت نظر بیشتری ادامه یابد. تنها تقویت همه جانبه توان هسته‌ای در داخل و مقابله هوشمندانه با تلاطم‌های سیاسی آژانس و کشورهای غربی است که می‌تواند دستاوردهای از دست رفته جمهوری اسلامی در مذاکرات اتمی و برجام را بازیابد.