موعظه آیتالله فاضل لنکرانی
بشر همواره به یادآورنده نیاز دارد
قال الله تبارک وتعالی فی کتابه الکریم: «وَ ذَکِّرْ فَإِنَّ الذِّکْری تَنْفَعُ الْمُؤْمِنین». بشر همواره به مذکِّر و یادآورنده نیاز دارد و حتی اگر مطلبی را با استدلال در اختیار او بگذارند و او هم قانع شد، این طور نیست که او را رها کنند و بگویند دیگر استدلال را پذیرفت و نیازی به تکرار نیست؛ بلکه بشر به تذکر و تکرار نیازمند است.
این نیاز به تذکر و تکرار را از برنامههای عملی اسلامی استفاده میکنیم؛ به عنوان مثال شارع مقدس و بزرگوار اسلام در هر
شبانه روز پنج نوبت، در اوقات معیّن ما را به عبادتی که «ان قُبِلَت قُبِلَ ما سِواها وَ ان رُدَّت رُدَّ ما سِواها» موظف کرده است. شاید یک نکتهاش -به حسب عقل قاصر ما- این باشد که انسان از آن حالت غفلتی که اکثراً برایش به وجود میآید محفوظ بماند؛ چراکه صرف اعتقاد به مطلب اگرچه از روی استدلال و برهان هم باشد کفایت نمیکند. ما باید برای تعالی و رشد معنوی خود، همیشه متذکر مسائل الهی و معنوی باشیم؛ چراکه یاد خداوند متعال آرامبخش دلهاست؛ «اَلا بِذِکْرِ الله تَطْمَئِنُّ الْقُلُوبُ» و «اذْکُرُوا الله کَثیراً لَعَلَّکُمْ تُفْلِحُون». روایاتی هم که در این خصوص وارد شده ناظر به همین معناست؛ بنابراین همه ما واقعاً به ناظر، مربی و مراقب دائمی نیاز داریم؛ چرا که غفلتها و عوامل آنها به اندازهای زیاد است که انسان را به طور کلی از اعتقاداتش -اگرچه با بهترین برهان عقلی برایش ثابت شده باشند- غافل میکند و توجه انسان نسبت به آنها کم میشود. این غفلت در زندگی روزمره همگی ما وجود دارد؛ به عنوان مثال بعضی مواقع آدم فکر میکند اگر خدای نکرده چنین حادثهای پیش بیاید، تا آخر عمر، ذهن انسان را به خودش مشغول میکند، در حالی که یک وقت همان حادثه پیش میآید، روزهای اول و دوم و پنجم و دهم و بیستم گذشت، کم کم دیگر آن حادثه مورد فراموشی و غفلت واقع میشود.
این غفلت از یک بُعد مضر است؛ چراکه انسان واقعیات را هم فراموش کرده و از آنها غافل میشود. چه بسا در اعمال روزانهاش به مسئله معاد توجه نداشته باشد که این خدای ناکرده موجب ارتکاب گناه میشود. مشخص است در آن حالتی که مرتکب گناه میشود، به مسئله معاد توجه ندارد و الاّ در همان حال، اگر آن گناه پیش او تجسم پیدا کند و عقوبتهای الهی در نظرش مجسم شود، امکان ندارد دست به طرف آن گناه دراز کند.