آیتالله استادی پاسخ میدهد
آیا پیامبرص به زیارت قبور میرفتند؟
ما شیعیان اعتقاد خاصی به زیارت قبور اولیاءالله داریم و این در سبک زندگیمان دیده میشود، اما برخی نیز زیارت قبور ائمه و بزرگان دین را نفی میکنند و زیرسؤال میبرند. آیتالله استادی، استاد حوزه علمیه قم و عضو جامعه مدرسین در گفتوگویی با ایکنا، به بررسی ابعاد و فلسفه زیارت ائمه اطهار(ع) و نیز آثار آن در زندگی انسان پرداخته است.
آیتالله استادی در پاسخ به پرسشی در خصوص انجام عمل زیارت توسط حضرت رسول(ص) و اسناد آن در منابع شیعه و اهل سنت گفته است: مدارکی که در کتابهای حدیثی و تاریخی و معرفتی شیعه و سنی موجود است، حکایت از آن دارد این بزرگواران از عبادت زیارت غافل نبودند و با انجام آن، علاوه بر صدها حدیث که در بیان استحباب و مشروع بودن آن به یادگار گذاشته شده، همگان را به ارزش آن واقف و به بهجا آوردن آن دعوت کردهاند؛ زیرا آنها در تمام امور زندگی الگو و سرمشق ما هستند و ما موظف به پیروی از آنان برای رسیدن به سعادت مادی و معنوی در دنیا و آخرت هستیم.
در کتاب «سنن ترمذی» که از معتبرترین کتابهای حدیثی اهل سنت است، آمده: «زار النبی(ص) قبر أمّه؛ رسول خدا(ص) قبر مادر بزرگوارش را که خارج از مدینه در منطقهای به نام «ابواء» قرار دارد زیارت کرد».(ج ۳، ص ۳۷۰).
عثمان بن مظعون که یکی از اصحاب نیک و مورد علاقه آن حضرت بود در مدینه از دنیا رفت و او نخستین کسی از مهاجران بود که در قبرستان بقیع به خاک سپرده شد. صاحب کتاب «استیعاب» که از دانشمندان سده پنجم هجری است، مینویسد: «کان رسول الله(ص) یزور قبره؛ رسول خدا(ص) به زیارت قبر او میرفت و بارها مرقد او را از نزدیک زیارت میکرد».(ج ۳، ص ۸۵). در کتاب «مستدرک» حاکم نیشابوری که از محدثان سده چهارم هجری است روایت شده: «إن النبی(ص) زار قبور الشهداء بأحد، فقال:... من زارهم و سلّم علیهم إلی یوم القیامة ردّوا علیه؛ پیامبر گرامی اسلام(ص) قبر شهدای احد را در منطقه احد از نزدیک زیارت کرد و فرمود: هر که به زیارت آنان برود و بر آنان سلام کند آنها جواب سلام او را میدهند»
(ج ۲، ص ۱۳). چرا؟ زیرا شهدا زنده هستند و طبق فرمایش قرآن کریم، «اَحیاءٌ عِندَ رَبِّهم یُرزَقُون»؛ نزد پروردگار روزی میخورند.
این دو روایت از کتابهای قدیمی اهل سنت نقل شد و چند مورد از روایات کتابهای حدیثی معتبر شیعه را نقل میکنم. در کتاب بسیار ارزشمند «احادیث اهل بیت(ع) عن طرق اهل السنِه» روایت شده: «إن أمیرالمؤمنین علیّاً(ع) کان یزور قبر النبی(ص) و قبر فاطمه(س) من کل اسبوع مرّة...؛ امیرمؤمنان(ع) هفتهای یک بار قبر رسول خدا(ص) و قبر حضرت فاطمه زهرا(س) را زیارت میکرد». (ج ۱، ص ۱)
در کتاب «وسائل الشیعة» شیخ حرعاملی که قبرش در صحن مقدس حرم امام رضا(ع) زیارتگاه اهل ایمان است، آمده: «إن الحسین بن علی(ع) کان یزور قبر الحسن فی کلّ عشیة جمعة؛ امام حسین(ع) هر شب جمعه قبر برادرش امام حسن(ع) را در قبرستان بقیع زیارت میکرد». (ج ۱۴، ص ۴۰۸)
در کتاب بسیار مهم و قدیمی ما شیعیان یعنی «کامل الزیارات» ابن قولویه که قبر او در حرم کاظمین و قبر پدر او در قم کنار قبرستان معروف به شیخان است، آمده: «عن علی بن موسی قال: حدّثنی ابی موسی بن جعفر عن أبیه جعفر(ع)، قال: زار زینالعابدین علی بن الحسین(ع) قبر أمیرالمؤمنین علی بن أبی طالب(ع) و وقف علی القبر فبکی ثمّ قال: السلام علیک یا أمیرالمؤمنین...؛ امام رضا(ع) از پدرش امام کاظم(ع) و او از پدرش امام صادق(ع) نقل میکند که فرمود: امام زینالعابدین(ع) به زیارت قبر امیرمؤمنان(ع) رفت و بر سر قبر ایستاد و سلام کرد». (ص ۳۹)