«بند دره» بزرگترین سد کوهستانی بیرجند
منطقه نمونه گردشگری «بند دره» با قدمتی که به اواخر دوره زندیه و اوایل دوره قاجاریه میرسد، یکی از مهمترین بناهای تاریخی و بزرگترین بند کوهستانی شهر بیرجند به شمار میآید. این بنا در سال۱۳۸۱ در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است.
کوهستانی بودن منطقه موجب شده بند دره همواره مورد توجه و استقبال کوهنوردان قرار گیرد و چشمه آبی که از دل کوه میجوشد نیز توجه گردشگران و حتی مردم شهر را به خود جلب کرده است. بند دره که در ۵ کیلومتری انتهای خیابان مدرس بیرجند، در میان رشتهکوه باقران (در جنوب این شهر) واقع است، به دستور شوکتالملک در سال۱۲۹۴ هجری قمری ساخته شد و با گذشت بیش از یک قرن، هنوز هم عظمت و شکوه خود را دارد.
این سد با پیروی از شیارهای واقع در کوه، در بهترین موقعیت مکانی دره پایین، روی طبقات رسوبی سطح رودخانه با استفاده از آجر، سنگ و ملات آهک و ساروج ساخته شده است. طول تاج این بند که نمای بیرونی آن از آجر تشکیل شده، ۳۱متر، عرض ۳ تا ۵متر، ارتفاع آن حدود ۱۳متر و ضخامت دیوار سد در قسمت پایه ۸متر است.
به اذعان مسئولان، در آیندهای نهچندان دور در این منطقه تفریحی شاهد امکاناتی ازجمله رستوران، کافیشاپ، شهربازی، مسیرهای کوهپیمایی و هتل پنج ستاره خواهیم بود.
با توجه به موقعیت جغرافیایی شهر بیرجند که دومین استان کویری ایران به شمار میرود و اینکه شرایط جوی پاییز، بهترین زمان برای سفر به این منطقه را فراهم میکند؛ اما به دلیل زیباییهای بینظیر و آبگیری چشمهها که در فصل بهار صورت میگیرد، منطقی است اگر کمی گرمای هوا را تحمل کنید یک سفر تفریحی فوقالعاده را در این دره تجربه خواهید کرد.