«ابوشکور بلخی» نخستین شاعر مثنوی‌سرا

نام‌آوران خراسان

«ابوشکور بلخی» نخستین شاعر مثنوی‌سرا

مقدم

ابوشکور بلخی، شاعر نامدار قرن چهارم قمری به دو زبان فارسی و عربی شعر گفته است. ازجمله آثار او می‌توان به آفرین‌نامه اشاره کرد که متأثر از پند و اندرزهای اسلامی و آموزه‌های دوران ساسانی است که در بحر متقارب سروده و چنان ‌که خود او گفته در سال ۳۳۳ قمری آغاز کرده و در سال ۳۳۶ به پایان رسانده است. این اثر را یکی از شاهکارهای زبان پارسی دانسته‌اند و تعداد بیت‌های آن دست‌کم دوسوم شاهنامه فردوسی بوده است.
ابوشکور که در بلخ متولد شده است، در روزگار نوح بن نصر بن احمد، امیر سامانی، می‌زیسته و در طول 12 سال حکمرانی او (از 331 تا 343 قمری) در دربار سامانی حضور داشته است. از زندگی و شعرهای او چیز چندانی به‌جای نمانده‌ است، اما می‌شود به‌طورقطع گفت ابوشکور در اواسط و اواخر نیمه نخست قرن چهارم می‌زیسته و پس از وفات رودکی (329) در حیات بوده و آثار عمده‌ خود را پس از آن تاریخ نوشته و شاید دوره‌ شهرت و نشر آثارش در حدفاصل سال‌های
 320 و 340 هجری قمری بوده است.
ابیات و قطعات پراکنده‌ای از آثار او در حد ۴۲۹ بیت باقی مانده که بیشترین ابیات از آفرین‌نامه است. ابو شکور را شاعران سده‌های پس از او در کنار شهید بلخی و رودکی ستوده‌اند. او نخستین شاعری است که علاوه بر رباعی که پیش از او رایج شده بود، به منظومه‌های مزدوج (مثنوی) پرداخته و از آن جمله یک تألیف منظومی به اسم «کتاب» است که در سال 330 قمری آن را به اتمام رسانده است.
او جز آفرین‌نامه شعرهای دیگری هم در قالب‌های قطعه، قصیده و شاید غزل داشته که از آن‌ها تک‌بیت‌هایی پراکنده به‌جای مانده است. شعرهای پراکنده او را در کتاب‌هایی چون لغت فرس اسدی، قابوس‌نامه، ترجمان‌البلاغه، المعجم فی معاییر اشعارالعجم، مرصادالعباد، لباب‌الالباب عوفی و… می‌توان یافت.

برچسب ها :
ارسال دیدگاه