به همین منظور میزگردی با حضور محمدحسین روشنک؛ رئیس کانون کارآفرینان خراسان رضوی و رئیس هیئت ‌مدیره اتحادیه صادرکنندگان استان، حسن حسینی؛ رئیس خانه صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی و وحید ارشدی؛ استاد اقتصاد دانشگاه فردوسی و تحلیلگر اقتصادی با موضوع «راه‌های هدایت نقدینگی به سمت تولید به ‌منظور کاهش آسیب‌های آن و رشد صنعت» برگزار کردیم که گزیده آن را در ادامه می‌خوانید. 
روشنک در این میزگرد می‌گوید: معتقدم با شیوه جدید تأمین مالی و توسعه صنعت و تولید می‌توانیم نیاز واحدهای تولیدی و صنعتی را برطرف کنیم. تولید بدون کارخانه یا تولید سفارشی یا تولید قراردادی که البته حرف جدیدی در اقتصاد نیست و سال‌هاست که در کشورهای غربی مطرح است، یکی از روش‌هایی است که می‌توان با بهره‌گیری از آن، مشکل نقدینگی را مرتفع کرد. به ‌طور کلی تولید بدون کارخانه به این معناست که چنانچه ۵۰ کارخانه تولید رب گوجه‌فرنگی در کشور با ظرفیت ۵۰ درصد مشغول به کار است، فرد دیگری از برند متفاوت، کارخانه‌ تولید رب گوجه فرهنگی با ظرفیت ۴۰ درصد بنا نکند، بلکه همان سرمایه را به دیگر کارخانه‌ها تزریق و سفارش محصول دهد. هدف از چنین تولیدی این است که نقدینگی حوزه تجارت به صنعت موجود هدایت شود، البته طبق آنچه گفته شد، این مسئله، روش جدیدی نیست و به‌ طور مثال شرکت سامسونگ عمده تولیدات خود را سفارشی تهیه می‌کند.

پول، عنصری هوشمند است که راه خودش را پیدا می‌کند
حسینی نیز تصریح می‌کند: واقعیت این است که پول، عنصر هوشمندی است که راه خود را پیدا می‌کند و با توجه به اینکه اقتصاد ما علمی نیست؛ این پول یک روز به بازار سکه و طلا می‌رود و روز دیگر به بازار خودرو و دلار؛ بنابراین چنانچه تمام پول‌ها را به واحدهای تولیدی تزریق کنیم با توجه به اینکه برنامه نداریم، نمی‌توانیم انتظار حل مشکلات تولید و صنعت را داشته باشیم. بارها در دولت‌های نهم و دهم در قالب طرح‌های زودبازده، حجمی از پول را به واحدهای تولیدی تزریق کردیم؛ اما جواب نداد.
مشکل اقتصاد ایران تنها نقدینگی نیست، بلکه سایر مسائل هم هست؛ به ‌طور مثال مقدار زیادی منابع وارد روستاها می‌کنیم؛ اما آیا میزان بازدهی منابع با آنچه انتظار داریم هماهنگی دارد؟ امنیت غذایی ما با مخاطره مواجه است؛ چراکه روستاییان وارد شهر شدند. مگر ما این‌ همه منابع را به نام عدالت به روستاها نبردیم؛ اما آیا این منابع، روستاییان را در سیستم نگاه داشته است؟ ضمن اینکه ما با اقتصاد رانتی مواجه هستیم که در این اقتصاد همه می‌خواهند در کمترین مدت بیشترین بازدهی را داشته باشند، بنابراین نباید انتظار داشته باشیم در چنین اقتصادی نقدینگی به ‌درستی به سمت تولید برود.

علت دریافت تسهیلات، رانت درون آن است
روشنک در پاسخ به این پرسش که آیا ابزارهای اقتصادی این جذابیت را ایجاد کرده‌اند که نقدینگی به سمت صنعت هدایت شود؟ می‌گوید: دوستان به ‌درستی اشاره کردند که مشکل واحدهای تولیدی ما نقدینگی نیست. تسهیلات بله اما نقدینگی خیر. امروز تولیدکننده به هر بهانه‌ای تسهیلات دریافت می‌کند؛ چراکه می‌داند نیمی از تسهیلات در پایان سال با وجود سودی که پرداخت کرده، برایش می‌ماند. امروز از بی‌پولی نیست که تولیدکننده تسهیلات دریافت می‌کند، بلکه از رانتی که درون تسهیلات نهفته است، آن را دریافت می‌کند که چنانچه این تسهیلات را دریافت نکند اشتباه کرده؛ چراکه از رقیب خود عقب می‌ماند، البته همه این ‌گونه نیستند؛ اما پایه همین است.

افراد منتفع از رانت اجازه رشد تولید را نمی‌دهند
حسینی در ادامه می‌گوید: متأسفانه کشور در قالب تیم اقتصادی دانش‌محور حرکت نکرده از سال ۸۴ تا ۹۲ بالاترین درآمدهای ارزی تاریخ کشور و بیشترین فروش نفت را داشتیم؛ اما یارانه‌بگیری به وجود آمد و به‌ جای ایجاد توانمندی در مردم آنان را یارانه‌بگیر کردیم. امروز هم در تلاش هستیم رقم یارانه را بالا ببریم؛ نمی‌کوشیم این رقم را حذف و به تولید تزریق کنیم. وقتی اقتصاد رانتی باشد و برخی در آن منتفع باشند، این افراد اجازه نمی‌دهند تولیدکننده رشد کند. امروز بهره بانکی ۱۸درصد برای تولید سودآور نیست؛ اما چون نرخ تورم ۴۰درصد است باز هم پول بانک پول رایگانی محسوب می‌شود و تولیدکننده پول بانک را دریافت و در جای دیگر هزینه می‌کند. البته دولت رئیسی در حال مبارزه با فساد است و دست به اقدام شجاعانه‌ای زده و امید است که تیم اقتصادی هم همکاری کند و با بهره‌گیری از نظرات اقتصاددانان و کارشناسان به جلو حرکت کنیم.

همه منابع در اختیار دولت برای تأمین هزینه‌ها
ارشدی نیز در بخشی از این میزگرد می‌گوید: اقتصاد ایران دولتی است و این دولت بسیار بزرگ است و عملاً هر ساله هزینه‌هایش بیشتر از سال پیش می‌شود. به همین دلیل ابزارها کارکرد خود را از دست ‌داده‌اند. نه یارانه نه بانک‌ها و نه مالیات هیچ ‌کدام کارکرد خود را ندارند و عملاً همه این‌ها در اختیار یک دولت بزرگ است تا هزینه‌هایش تأمین شود. از طرف دیگر اقتصاد ما بانک‌پایه است. بانکی که در واقع رقیب بخش تولید است و چون می‌خواهد منافع دولت را تأمین کند درصدد است نقدینگی را به سمتی هدایت کند که بیشترین بازدهی را داشته باشد و از آنجا که این بازدهی در تولید نیست، بنابراین به این سمت هدایت نمی‌شود. ما باید تکلیف خود را با اقتصاد مشخص کنیم تا به اقتصاد تولیدمحور برسیم، همچنین به دلیل رفتاری که با اقتصاد کردیم، دارایی مردم «کَنز» شده است به‌ طوری ‌که نه خود از این دارایی استفاده می‌کنند و نه دیگران. بلکه تنها درصدد هستند قدرت پول خود را حفظ کنند؛ اما با این روش این دارایی‌ها در اقتصاد جریان نمی‌یابد؛ یک روز در بازار مسکن سرگردان است و روزی دیگر در بازار دلار.

خبرنگار: فرزانه زراعتی