جزئیات جدید از طرح هوشمندسازی یارانه نان

دولت می‌گوید نان نه گران می‌شود، نه سهمیه‌بندی

جزئیات جدید از طرح هوشمندسازی یارانه نان

زهرا طوسی

در حالی‌ که تصاویر کارت جعلی یارانه نان بین مردم دست ‌به‌ دست می‌شود و شایعه سهمیه‌ای شدن نان در شبکه‌های مجازی از پر بازدیدترین اخبار روز به شمار می‌رود، اخبار موثق از سیاست قطعی دولت برای تغییر شیوه پرداخت یارانه نان حکایت دارد.

میزان یارانه پرداختی در بخش آرد و نان بیش از ۱۰۰هزار میلیارد تومان است که مبلغ بالایی به شمار می‌رود و دولت قصد دارد با تعدیل قیمت آرد صنف و صنعت، آن را به شکل بهینه‌تری تخصیص بدهد.
از حدود ۱۱میلیون تن مصرف گندم کشور زیر یک‌میلیون تن آن صرف تولید آرد صنایع می‌شود که افزایش قیمت آن تأثیر زیادی بر زندگی مردم ندارد. در عوض این افزایش قیمت موجب افزایش کارایی کارخانه‌ها می‌شود و انگیزه برای قاچاق را هم کاهش می‌دهد.

ارز ترجیحی برای یارانه دادن نداشتیم
از طرفی بر اساس آنچه مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور در گفت‌وگوی تلویزیونی جمعه‌شب گفته است برای بودجه سال گذشته ۸میلیارد دلار ارز ترجیحی برای کالاهای اساسی در نظر گرفته بودند که وقتی دولت کار را شروع کرد چیزی از آن برای یارانه دادن وجود نداشته است. دولت نیز بر اساس الزامات قانونی و برای جلوگیری از کمبود کالاهای اساسی و همچنین مقابله با قاچاق و صدور این کالاها، جهت‌دهی به ارز ترجیحی را در دستور کار قرار داده است. آن ‌طور که مخبر می‌گوید اگر به این موارد خشکسالی در مناطقی که عمدتاً محل تولید کالاهای اساسی بوده‌اند و جنگ اوکراین که تولیدکننده ۷۰درصد دانه‌های روغنی و ۳۰درصد غلات جهان بوده را به موارد قبلی بیفزاییم دولت چاره‌ای جز هوشمندسازی یارانه‌ها نداشته است.
وی در عین‌ حال تأکید می‌کند اصلاح یارانه زنجیره نان به شکلی برنامه‌ریزی ‌شده است که قیمت نان مورد نیاز مردم به هیچ‌ وجه تغییر نکند.

قیمت نان سنتی افزایشی ندارد
هادی سبحانیان، معاون وزیر اقتصاد نیز در این ‌باره می‌گوید: سیاست دولت این است که قیمت نان سنتی نه ‌تنها افزایشی نداشته باشد، بلکه با همان کیفیت و ۱۰درصد ارزان‌تر به دست مردم برسد. قرار نیست نان سهمیه‌ای شود؛ صرفاً آردی که تبدیل به نان می‌شود یارانه دریافت خواهد کرد و جلو قاچاق آرد گرفته می‌شود. معاون وزیر اقتصاد با اشاره به اجرای آزمایشی این طرح در استان زنجان می‌گوید: برای حسن اجرای این طرح، اصناف مرتبط در استان‌ها، استانداری‌ها و وزارتخانه‌های جهاد و صمت ناظران خود را به کار خواهند گرفت تا طرح با حداکثر موفقیت به ثمر برسد. احسان خاندوزی، وزیر اقتصاد نیز روز گذشته گفت: وقتی پیشنهاد طرح هوشمندسازی یارانه را دادیم، دولت اجرای طرح در خصوص «نان سنتی» را به خود ما سپرد که از این هفته در برخی استان‌ها آغاز می‌شود: ۱- قیمت نان افزایش نمی‌یابد. ۲- تعدیل قیمت آرد موجب کاهش قاچاق می‌شود. ۳- به ازای فروش نان، یارانه به‌ حساب نانوا واریز می‌شود.

یارانه نان چطور پرداخت می‌شود
مهران محرمیان، معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی نیز درباره اینکه یارانه نان چطور پرداخت می‌شود و آیا مردم نیازمند کارت ‌بانکی جدیدی هستند توضیح داده است: زیرساختی طراحی ‌شده که مردم با کارت کشیدن در زمان خرید کالا‌های اساسی در همان زمان یارانه خود را دریافت کنند. به این شکل که مبلغی از هزینه خرید از یارانه فرد و مبلغی از حساب بانکی‌اش کسر می‌شود. در این روش یارانه فقط به آردی که به دست مردم رسیده تعلق می‌گیرد نه تمام آردهای نانوایی‌ها. به گفته محرمیان نیازی به هیچ کارت جدید و حساب بانکی جدید نیست و خرید با کارت‌ بانکی فعلی افراد صورت می‌گیرد. قیمت و شکل خرید نان هم هیچ تغییری نمی‌کند.

کنترل نشتی مصرف از طریق داده‌کاوی
مجید شاکری، اقتصاددان نیز در این باره می‌گوید: در مسیرى كه وزارت اقتصاد می‌رود، به ‌شرط توفیق، نان اساساً سهمیه‌بندی نمی‌شود. قیمت آزاد و قیمت سهمیه‌بندی و غیره وجود نخواهد داشت. بلكه كنترل نشتی مصرف از طریق داده‌کاوی اولویت پیدا می‌کند. وی می‌افزاید: بانك عامل اساساً سال‌هاست در مركز نظام توزیع و تسویه آرد ایران قرار دارد و به نظرم درك درستی از كلیت ماجرا دارد. در واقع از ابزار یارانه‌ای كه همین حالا پرداخت می‌شود برای دقیق كردن داده‌ها و امكان كنترل استفاده می‌شود بدون آنكه تجربه خرید مشتری تغییری پیدا كند.
این اقتصاددان می‌گوید: در اینجا نگرانی‌های مهمی هست. به ‌وضوح كلیت دولت (برعكس وزارت اقتصاد) هدف مشخصی از حذف ندارد. این از صحبت‌های آقای مخبر واضح بود. همچنین قابلیت‌های این طرح و تفاوت آن با طرح‌های دیگر نه در دولت و نه در مجلس فهم نشده است.
به گفته شاکری، نگرانی بزرگ‌تر اما اجرای باعجله و بلاتكلیف آزادسازی در مصارف غیرنانوایی با عاملیت وزارت جهاد كشاورزی است كه به ‌راحتی می‌تواند نتایج طرح وزارت اقتصاد را به چالش بكشد.
از سوی دیگر علی مروی، اقتصاددان طرفدار آزادسازی قیمت‌ها معتقد است: بهترین سیاست برای عبور از این شرایط، واقعی‌سازی قیمت آرد و نان، حذف خرید تضمینی گندم و همزمان اعطای یارانه نقدی به فقراست. اقدامی که علاوه بر رفع اختلال در قیمت نسبی آرد و نان، دست فقرا را در انتخاب اقلام مصرفی خود باز گذاشته و از تحمیل مصرف زیاد نان به آن‌ها جلوگیری می‌کند. اجرای مؤثر این سیاست مستلزم ارتقای سازوکار شناسایی فقرا در کشور است. مسئله‌ای که با استفاده از داده‌های نظام بانکی امکان‌پذیر است. با این ‌حال، با توجه به آنکه رئیس دولت و اعضای کابینه بارها از تعهد خود مبنی بر عدم افزایش قیمت‌ها سخن گفته‌اند، اجرای این سیاست را باید منتفی دانست!
وی ادامه می‌دهد: گزینه بعدی، طرح وزارت اقتصاد مبنی بر واقعی‌سازی قیمت آرد و اعطای یارانه نان به مصرف‌کننده است. طرحی که اگرچه موجب حل مشکل قاچاق آرد یارانه‌ای و نشتی آن در طول زنجیره تأمین می‌شود اما کماکان در رفع اختلال در قیمت نسبی نان ناتوان است. یک پیشنهاد اصلاحی برای طرح وزارت اقتصاد، اعطای سهمیه نان رایگان به فقرا و آزادسازی قیمت نان است.
البته مروی تأکید می‌کند: متأسفانه ناهماهنگی موجود در کابینه سبب به حاشیه رفتن طرح وزارت اقتصاد و ایجاد مقاومت اجتماعی در مقابل اصلاح یارانه آرد و نان شده است.

برچسب ها :
ارسال دیدگاه